ZIELARNIA > Szałwia lekarska

Salvia officinalis

Szałwia należy do roślin o wielokierunkowym zastosowaniu – leczniczym, kulinarnym i kosmetycznym. Surowcem jest głównie liść szałwii. Liście i ziele szałwii zawierają te same związki czynne, ale w różnych ilościach. Najważniejszym składnikiem jest olejek eteryczny, o charakterystycznym zapachu, w ilości do 2,5% w liściach, zawierający liczne terpeny, m.in. tujon, cyneol i kamforę oraz seskwiterpeny, jak humulen i kariofilen. Oprócz tego w liściach występują garbniki katechinowe (do 8%), kwasy wielofenolowe (kawowy i chlorogenowy), sapogeniny trójterpenowe (m.in. kwas ursolowy), związek gorzki pikrosalwina, nieznana substancja estrogenna i przeciwpotna oraz sole mineralne.

Przetwory szałwii lekarskiej stosowane zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie działają bakteriostatycznie, przeciwzapalnie. Szałwia pobudza wydzielanie soków żołądkowych, znosi skurcze jelit, ma działanie wiatropędne; ogranicza skłonność do krwawień poprzez zmniejszenie przepuszczalności naczyń krwionośnych. W przewodzie pokarmowym ekstrakt z szałwii hamuje intensywny wzrost saprofitycznej flory bakteryjnej, przeciwdziała nadmiernej fermentacji i bolesnym wzdęciom spowodowanym stanem skurczowym w jelitach i gromadzeniem się gazów. Ma też słabe działanie żółciopędne. Preparaty z szałwii wykazują działanie estrogenne, pobudzają miesiączkowanie w przypadkach, gdy jest ono zbyt skąpe. Wyciągi z liści szałwii wykazują także silne działanie przeciwpotne, mogą więc być stosowane w stanach wzmożonej ogólnej potliwości, w stanach gorączkowych, przy nadczynności tarczycy oraz w nadmiernej potliwości na tle nerwicowym.

Zewnętrznie naparu z szałwii używa się do płukania jamy ustnej w chorobach przyzębia i stanach zapalnych gardła, można go także używać do przygotowania kompresów stosowanych na trudno gojące się rany i czyraki.

Uwaga: Duże dawki szałwii podawane przez dłuższy okres czasu, mogą powodować nudności, wymioty, otępienie i kurcze kloniczne.