CZYTELNIA > Cukrzyca typu II- prawdopodobnie globalna choroba przyszłości

    Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią czyli zwiększonym stężeniem cukru- glukozy w surowicy krwi wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Szacuje się, że obecnie na świecie dotyczy ona ponad 100 milionów ludzi; w Polsce na cukrzycę choruje blisko 2,5 miliona osób.
    Cukrzyca powstaje między innymi w wyniku zaburzeń wytwarzania insuliny. Hormon ten wydzielany jest przez trzustkę ze zmiennym nasileniem przez całą dobę. W nocy stężenie hormonu jest niskie- wzrasta po spożyciu posiłku osiągając maksymalną wartość po około 45 minutach. Po upływie dwóch godzin jego stężenie spada do wartości podstawowych. U chorych na cukrzycę proces ten jest zakłócony- stężenie glukozy po posiłku rośnie przez 90 minut i utrzymuje się na wysokim poziomie około 4 godziny, co generuje w organizmie szereg negatywnych zmian. Prawidłowy poziom glikemii na czczo wynosi od 60 do 99 mg/dl. Powyżej tej wartości według standardów WHO wyróżniamy stan przedcukrzycowy (poziom glikemii na czczo 100-125 mg/dl), a przy wartości na czczo powyżej 125mg/dl mówimy o cukrzycy.
    Wyróżniamy dwa typy cukrzycy. Typ pierwszy dawniej zwany insulinozależnym powstaje w wyniku bezwzględnego braku wydzielania insuliny przez trzustkę. Typ drugi to cukrzyca insulinoniezależna. Wśród przyczyn cukrzycy typu 2 wyróżnia się dwie: jedna to uwarunkowane genetycznie zaburzenie wydzielania i/lub działania insuliny, druga to otyłość, będąca przyczyną insulinooporności. Tak więc do rozwoju tej choroby przyczynia się czynnik zarówno wewnętrzny- genetyczny jak i zewnętrzny- środowiskowy- ponad to jest to choroba dziedziczna. Czynnik genetyczny odpowiada za zmniejszenie produkcji insuliny przez trzustkę, czynnik środowiskowy za niedostateczne wykorzystanie insuliny produkowanej w prawidłowej ilości przez organizm na skutek narastającej insulinooporności zwłaszcza spowodowany wzrastającą ilością tkanki tłuszczowej. Cukrzyca typu II dotyczy przede wszystkim osób, które przekroczyły czterdziesty rok życia, ale obecnie obserwuje się , że choruje na nią także coraz więcej dzieci. Ma to związek z faktem, iż nastąpiło przejęcie zachodniego stylu życia razem z jego wadami, jakimi są nadmierne spożywanie fast foodów i brak aktywności fizycznej. Taki tryb życia prowadzi do nadwagi, a nawet otyłości, co znacząco zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę. Ten typ choroby może także powstać podczas ciąży lub stresu, marskości wątroby lub przewlekłych zapaleń trzustki. Przyczyną powstania choroby może być również starzenie się organizmu, ponieważ z wiekiem naturalnie obniża się tolerancja komórek na glukozę oraz wydajność wszystkich komórek organizmu, a w tym zewnątrz wydzielnicza wydajność komórek trzustki.
    Objawy choroby rozwijają się stopniowo. W jej przebiegu obserwujemy znużenie, suchość w jamie ustnej, nadmierne pragnienie, oddawanie dużej ilości moczu, przedłużające się gojenie ran, nadmierny apetyt tzw. wilczy apetyt, któremu w późniejszych stadiach choroby może towarzyszyć paradoksalnie utrata masy ciała. Wynika to z faktu, że nierozłożona glukoza nie może przedostać się do komórek organizmu i być wykorzystana jako materiał energetyczny. Tak więc pomimo dużej ilości energetycznej substancji wyjściowej komórka głoduje, przekazując sygnał do mózgu o potrzebie spożycia kolejnego posiłku. Należy jednak pamiętać, że w początkowych stadiach choroby, gdy glikemia nie jest nasilona zewnętrznych objawów cukrzycy zwykle się nie stwierdza, dlatego tak ważna jest profilaktyka polegająca na wykonywaniu okresowych badań poziomu glukozy na czczo zwłaszcza w grupie osób o wysokim stopniu ryzyka wystąpienia tej choroby tzn. otyłych, chorujących na nadciśnienie tętnicze i inne choroby serca, mających zaburzony profil lipidowy oraz gdy w rodzinie notowano przypadki cukrzycy.
    Postępowanie terapeutyczne z chorym na cukrzycę typu 2 powinno obejmować leczenie farmakologiczne, ćwiczenia fizyczne oraz leczenie dietetyczne. Leczenie farmakologiczne cukrzycy typu 2 jest niezwykle skomplikowane, każda terapia musi być dobrana bezpośrednio do stanu danego chorego. Może ono obejmować zarówno terapię doustną preparatami obniżającymi poziom glukozy we krwi jak i iniekcyjną suplementację insuliną. Według Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego (ADA) pacjent z cukrzycą typu 2 powinien również dążyć do utrzymania prawidłowej masy ciała, zintensyfikować swoją aktywność fizyczną do minimum dwóch i pół godzin ćwiczeń tygodniowo, spożywać umiarkowane ilości tłuszczów, przyjmować w pokarmie odpowiednią ilość błonnika oraz całych ziaren oraz unikać spożywania alkoholu, gdyż alkohol wzmaga działanie insuliny, co w konsekwencji może prowadzić do hipoglikemii. Dieta w cukrzycy typu 2 leczonej lekami doustnymi powinna obejmować 5 posiłków dziennie: trzy główne i dwie przekąski. Początkowa ilość pokarmowa przekraczająca średnio 3500 kcal/dzień powinna być redukowana o około 500 kcal co kilka miesięcy. Typowa dieta redukcyjna czyli taka, która prowadzi do zmniejszenia masy ciała to 1000-1200 kcal/dzień- w jej przebiegu uzyskujemy satysfakcjonujące tempo chudnięcia czyli około 2 kg miesięcznie. Niezwykle ważną jest bezpośrednia, ścisła współpraca pacjenta z dietetykiem, który dostosuje odpowiedni rodzaj diety do osobniczych wymagań danego pacjenta z uwzględnieniem całości jego stanu chorobowego oraz często chorób towarzyszących (np. kardiologicznych lub dermatologicznych).
    W obecnym czasie obserwujemy coraz większe zainteresowanie pacjentów naturalnymi metodami terapeutycznymi takimi jak stosowanie ziół. Terapia ta może mieć jedynie wspomagający charakter i prowadzić albo do opóźnienia wystąpienia pełnoobjawowej cukrzycy w przypadku stosowania w stanach przedcukrzycowych, albo do wzmocnienia efektu stosowanej terapii diabetologicznej. Ważnym jest jednak, aby za każdym razem stosowanie tego rodzaju produktów skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Na rynku obecnych jest wiele tego typu produktów, ale zawsze należy pamiętać, że pożądany efekt wspomagający osiągniemy szybciej i skuteczniej stosując mieszanki ziołowe działające wielotorowo- produkty złożone, niż pojedyncze substancje. Produkty złożone, dostępne w sprzedaży w aptekach i specjalistycznych sklepach zielarskich, nie tylko wspomagają zmniejszenie poziomu glukozy w surowicy, ale zgodnie z definicją cukrzycy, działają na szereg czynników związanych z zaburzonym metabolizmem organizmu przyczyniając się do obniżenia prawdopodobieństwa wystąpienia powikłań związanych z chorobą. Szereg ziół, takich jak morwa biała czy kora cynamonowca posiada medyczne badania kliniczne, które ukazują ich skuteczność w procesie wspomagania obniżenia poziomu glukozy. Ponadto morwa wywiera dobroczynny wpływ na gospodarkę lipidową wspomagając obniżanie poziomu „złego” cholesterolu oraz trójglicerydów, których zwiększone stężenie może prowadzić do zapalenia trzustki. Do grona tego możemy zaliczyć także fasolaminę pochodzącą z naowocni (strąku pozbawionego nasion) fasoli białej. Wyciągi z wysuszonej naowocni zapobiegają nagłym wahaniom poziomu cukru we krwi, ponadto hamują wydzielanie enzymów odpowiedzialnych za trawienie skrobi. Jednak dopiero synergizm działania tych ziół wzbogacony substancjami pomocniczymi takimi jak witaminy czy antyoksydanty może w pełni tłumaczyć zasadność ich wspomagającej roli w procesie terapeutycznym. Duże znaczenie dla diabetyków mają też składniki mineralne – przede wszystkim chrom. Jest on niezbędny do prawidłowego wydzielania i działania insuliny. Chorzy na cukrzycę często mają zaburzony metabolizm chromu (źle go przyswajają lub zbyt szybko wydalają z moczem). Dlatego powinni jeść bogate w niego produkty (brokuły, szynkę, ostrygi, pieczywo pełnoziarniste), a czasem przyjmować suplementy. Jeżeli chory na cukrzycę ma dodatkowo podwyższony poziom cholesterolu, zalecane jest stosowanie preparatu zawierającego ekstrakt z karczocha (Cynarae Scolymus), który od dawna jest znany jako surowiec zielarski obniżający poziom cholesterolu w surowicy krwi poprzez hamowanie jego syntezy w wątrobie oraz zwiększanie jego wydzielania z żółcią. 
    Na dzień dzisiejszy możemy powiedzieć- codzienny pęd życia, stres, nieregularność przyjmowania posiłków o dyskusyjnej wartości odżywczej, wygodnictwo i brak podejmowania aktywności fizycznej oraz podłoże genetyczne z pewnością sprzyjają rozwojowi cukrzycy typu 2 nieuchronnie prowadząc do coraz większej powszechności tego schorzenia w społeczeństwie.

Maciej Mikołajczyk
Kierownik Zespołu Medycznego
Zakłady Farmaceutyczne „Colfarm”S.A.
data publikacji: 2013

artykuł sponsorowany