Odporność jest cechą organizmu, jest odpowiedzią na reakcje z patogenami. Badaniem odporności zajmuje się immunologia. Aby organizm mógł zachowywać odporność, można stosować szczepionki, które trzeba powtarzać co pewien czas.
Obniżona reaktywność układu immunologicznego jest przyczyną wielu infekcji wirusowych, a co za tym idzie osłabienia organizmu i pogorszenia samopoczucia. Nie istnieją metody wpływania na odporność wrodzoną, jednak można kształtować odporność nieswoistą, stosując metody naturalne. Zaleca się stosowanie naturalnych metod, które wzmacniają odporność, zalicza się do nich:
- odpowiednia dieta – bogata w warzywa i owoce, będące źródłem antyoksydantów oraz
witaminy A, C i E,
- aktywność fizyczna na świeżym powietrzu,
- sauna,
- hydroterapia – pobudzające przemianę materii naprzemienne prysznice ciepłą i zimną
wodą.

Nie wystarczy jeść zdrowo, aby nasza odporność zapewniała nam dobre zdrowie oraz chroniła organizm przed szkodliwymi czynnikami. Szczególnie zimą potrzebujemy dodatkowego wzmocnienia organizmu i ochrony przed bakteriami chorobotwórczymi. Spowodowane jest to tym, że nasza dieta jest w tym okresie mniej urozmaicona, jak również spożywamy wówczas mniej owoców, które dostarczają nam witamin. Zawarte w owocach przeciwutleniacze są bardzo ważnym elementem w budowaniu odporności.
Pamiętajmy jednak, że sama dieta to nie wszystko. Warto również odpowiednio hartować organizm, uprawiać sporty, spacerować na świeżym powietrzu.
Szczególnie ważne jest wzmacnianie odporności u dzieci. Ich układ immunologiczny nie jest jeszcze w pełni ukształtowany a są one narażone na wirusy, zarazki oraz nagłe zmiany temperatur np. w przedszkolach, szkołach – stąd łatwo wówczas o przeziębienie.

Co zrobić, aby nasza dieta podnosiła odporność, poprawiała samopoczucie, a zarazem nie obciążała układu trawiennego i nie spowolniała metabolizmu?

Na samym początku należy zacząć od regularnych, małych, lekkich pięciu posiłków dziennie, w tym obowiązkowego śniadania. Organizm potrzebuje, abyśmy dostarczali mu stałej porcji energii, dlatego spożywanie posiłków o tych samych porach jest bardzo ważne. Podstawą jest także, żeby nasz organizm nie skupił się tylko na trawieniu dużych porcji, ponieważ wtedy stajemy się ociężali, ospali, mamy mało sił.
Elementarną rolę w budowaniu odporności odgrywa witamina C, dlatego warto jeść owoce (jabłka, gruszki, śliwki, owoce cytrusowe) i warzywa (brokuły, kalafior, szpinak, kapusta, fasola, papryka, pomidory, sałata). Oprócz witaminy C na odporność wpływa poziom żelaza, cynku, miedzi oraz beta-karotenu. Zaleca się spożywać owoce i warzywa przynajmniej 2 razy w ciągu dnia. Gdy w czasie zimy mamy trudniejszy dostęp do świeżych produktów, możemy wspomagać się mrożonkami. Nie zapominajmy również o jogurtach, serach, które zawierają duże dawki wapnia i probiotyków czyli bakterii wzmacniających i aktywujących układ odpornościowy oraz walczących z chorobotwórczymi zarazkami. Mają one także za zadanie poprawiać wchłanianie witamin i minerałów, jak również chronić przed alergiami. Probiotyki zazwyczaj występują w kiszonych ogórkach, kapuście, kwaśnym mleku, kefirach, jogurtach, serkach.

Witamina C (kwas askorbinowy) pobudza wzrost i sprawność komórek odpowiedzialnych za odporność i białych krwinek we krwi. Wpływa na wytwarzanie i zachowywanie kolagenu, ułatwia gojenie się ran, złamań, podnosi odporność na zakażenia, uszkodzenia oraz na choroby, szczególnie w okresach przeciążenia fizycznego, skraca czas trwania zakażenia. Możemy ją znaleźć m.in. w owocach cytrusowych, żurawinie, brokułach.
Odporność wspomagają także witaminy z grupy B oraz cynk i żelazo, które możemy znaleźć np. w mięsie, rybach, owocach, warzywach, pieczywie pełnoziarnistym, kaszach, czosnku, kapuście, fasoli, szpinaku, jajach i soi.

Witamy z grupy B pomagają utrzymać prawidłową czynność serca, odgrywają zasadniczą rolę w wytwarzaniu energii z glukozy, w prawidłowym wykorzystaniu węglowodanów i białek. Są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i trawiennego oraz do wytwarzania hormonów płciowych, jak również dzięki nim mamy zdrową skórę i prawidłowe trawienie.

Cynk pomaga łagodzić kaszel i chrypkę. Uczestniczy w różnych procesach, w tym w przemianach metabolicznych – wpływa na wszystkie podstawowe procesy życiowe. Bierze udział w mineralizacji kości, gojeniu się ran, wpływa na pracę układu odpornościowego, prawidłowe wydzielanie insuliny przez trzustkę oraz na stężenie witaminy A i cholesterolu, bierze udział w regulacji ciśnienia krwi i rytmu serca, poprawia stan skóry i niweluje nieświeży oddech.

Żelazo zapobiega anemii, podnosi sprawność umysłową i fizyczną, jest niezbędne do prawidłowego wytwarzania hemoglobiny (czerwonego barwnika krwi) i dostarczania tlenu wszystkim komórkom organizmu. Pierwszym objawem zbyt niskiego spożycia żelaza jest osłabienie i zmęczenie.

Urozmaicona dieta jest bardzo ważna. To, co jemy i jak jemy wpływa na naszą odporność. Wiadomo było o tym już od dawna. Warto wrócić do sprawdzonych przepisów naszych babć, które dostarczą nam sporej dawki odżywczych składników wzmacniających nasz organizm. Oto przykłady kilku z nich:

Syrop z cebuli
Cebulę należy obrać, pokroić w kostkę, zalać miodem i odstawić na 1 godzinę. Tak przygotowany syrop należy spożyć w ciągu 1-2 dni.
Cebula to wspaniałe bogactwo witaminy C, siarczków i związków działających bakteriobójczo, hamujących procesy życiowe drobnoustrojów.

Sok czosnkowo-cebulowy
Obraną cebulę należy wycisnąć i zalać 1 litrem przegotowanej wody. Następnie należy dodać posiekany czosnek i całą miksturę odstawić na 1 dobę. Po tym czasie miksturę należy przecedzić i tak otrzymany sok przechowywać w lodówce (koniecznie).
Czosnek jest dobrym źródłem witaminy C, antybiotykiem zwalczającym chorobotwórcze bakterie. Działa przeciwzapalnie, zapobiega infekcjom.

Surówka z kiszonej kapusty
Kiszona kapusta jest źródłem żelaza, magnezu, miedzi oraz witaminy C i kwasu mlekowego, który powoduje, że kiszoną kapustę nazywamy mianem priobiotyku.
Priobiotyki korzystnie wpływają na układ pokarmowy, pomagając zachować prawidłową mikroflorę jelitową oraz działają bakteriobójczo, niszcząc bakterie i zarazki.

Sok z marchewki
Marchewkę (15 sztuk), 2 jabłka oraz natkę pietruszki przepuścić przez sokowirówkę, następnie dodać sok z 1 cytryny.
Marchewka jest bogatym źródłem witaminy D, A, witamin z grupy B oraz beta-karotenu. Pamiętajmy jednak, aby marchewkę kupować u sprawdzonych dostawców, ponieważ bardzo łatwo łączy ona w sobie szkodliwe związki ołowiu i azotanów.

Izabela Żyśko

Data przygotowania artykułu: 2009 r.