W procesie starzenia się skóry biorą udział różnorodne czynniki: wewnątrzpochodne związane z zegarem biologicznym i z osobniczymi predyspozycjami genetycznymi oraz czynniki zewnątrzpochodne, czyli czynniki z naszego środowiska m. in. słońce, zanieczyszczenia powietrza, temperatura otoczenia.

Przyczyny środowiskowe to około 80% wszystkich negatywnych zmian zachodzących w skórze. W wyniku ich działania procesy starzenia się skóry mogą rozpoczynać się jeszcze zanim zacznie się ona starzeć naturalnie. W procesie starzenia się skóry:
• dochodzi do spowolnienia metabolizmu komórek i ich podziałów,
• wyraźnie spada poziom naturalnego czynnika nawilżającego (NMF),
• zmniejsza się aktywność fibroblastów,
• zmniejsza się synteza kolagenu.
Po 50. roku życia następuje nasilenie się tych procesów. Jest to związane ze spadkiem poziomu hormonów płciowych, głównie estrogenów. Naskórek staje się cienki, zmniejsza się zdolność wiązania wody, dochodzi do osłabienia ochronnej warstwy immunologicznej.

Ochrona i pielęgnacja skóry dojrzałej
Skóra dojrzała wymaga zarówno ochrony przed niekorzystnymi czynnikami, jak również właściwego odżywiania i regeneracji w celu aktywacji odnowy komórkowej. Substancje aktywne w pielęgnacji skóry dojrzałej powinny spełniać określone funkcje, do których zaliczamy:
• głębokie i długotrwałe nawilżenie,
• ochrona przed wolnymi rodnikami,
• stymulacja produkcji kolagenu oraz odnowy komórkowej,
• wygładzenie i odświeżenie cery.
W gabinecie kosmetycznym można poddać się wielu zabiegom klasycznym z użyciem profesjonalnych masek i innych kosmetyków, które wpływają dobroczynnie na skórę, poprawiając jej kondycję. Zabiegi przeprowadza się z użyciem różnorodnej aparatury pozwalającej wykorzystać zjawiska fizykochemiczne. Wykonuje się wiele czynności ułatwiających wchłanianie się substancji aktywnie czynnych, poprawiających ukrwienie skóry i jej wygląd. Doskonały środek odmładzający skórę powinien być bezpieczny, nietoksyczny, niealergizujący, a co najważniejsze powinien gwarantować jak najdłuższy efekt.
Powszechnie stosowane są zabiegi elektrostymulujące z użyciem prądu stałego oraz prądu impulsowego małej i średniej częstotliwości. Aparaty do elektrostymulacji to urządzenia komputerowe, którymi można dostosować intensywność zabiegów. W zależności od ustawienia zabiegi te dają efekt przeciwzmarszczkowy, liftingujący bądź ujędrniający. Wskazane są one w przypadku pojawiania się pierwszych oznak starzenia się skóry.

Zabiegi elektrostymulujące (elektrolecznictwo)

• Galwanizacja – zabieg z użyciem elektrod generujących prąd. W wyniku działania prądu następuje przemieszczanie się jonów wewnątrz organizmu. Dochodzi do przekrwienia skóry, co powoduje lepsze jej natlenienie, pobudzane są mięśnie twarzy.
• Jonoforeza – zabieg mający na celu dostarczenie do głębszych warstw skóry specjalnych substancji czynnych. Ilość dostarczonych substancji zależy od długości zabiegu, natężenia prądu oraz wielkości elektrod. Zwykle stosuje się roztwory wodne, czyli preparaty w ampułkach, w których rozpuszczone są substancje aktywne zdolne do jonizacji.
• Termoforeza – zabieg jonoforezy, z tym że w tym przypadku elektrody są dodatkowo podgrzewane, co ma wpływ na lepsze wnikanie substancji czynnych w skórę.
• Elektroforeza – celem tego zabiegu jest wprowadzenie do wierzchnich warstw naskórka substancji składowych maści.
• Dezinkrustacja (głębokie oczyszczanie) – substancje czynne stosowane w przypadku tego zabiegu mają na celu usunięcie stwardniałego łoju oraz obumarłych łusek skóry.

Inne zabiegi zapobiegające starzeniu się skóry twarzy
Skutecznym sposobem na zregenerowanie i odmłodzenie skóry jest regularne stosowanie peelingów. W zależności od siły stosowania środków wyróżniamy peelingi:
• powierzchniowe, działające jedynie na naskórek,
• średnio głębokie, oddziałujące także na górną warstwę skóry właściwej,
• głębokie, wyjątkowo inwazyjne, sięgające głębokich warstw skóry, wykonywane jedynie przez doświadczonych lekarzy.
Zalecane jest kontrolowane usuwanie martwego naskórka nie częściej niż 2-3 razy w miesiącu, ponieważ cały cykl rogowacenia naskórka trwa od 26 do 28 dni. Podczas kuracji usunięta zostaje warstwa martwych komórek zaś odsłonięta warstwa zdrowych komórek. Złuszczanie naskórka pobudza do działania fibroblasty znajdujące się na pograniczu naskórka i skóry właściwej. To właśnie one odpowiedzialne są w głównej mierze za wytwarzanie kolagenu i elastyny w skórze właściwej.
Popularnym zabiegiem wpływającym na regenerację naskórka jest mikrodermabrazja. Polega ona na złuszczaniu naskórka z wykorzystaniem specjalnego aparatu, który za pomocą mikrokryształków usuwa martwy naskórek. Metoda nie jest inwazyjna. Po zabiegu może występować lekkie, tymczasowe zaróżowienie skóry. Poprawione zostaje krążenie krwi, co wpływa na jej lepsze dotlenienie oraz skuteczniejszą przyswajalność kosmetyków. Mikrodermabrazja przynosi efekty, jeśli jest wykonywana systematycznie: 8-10 zabiegów w odstępach co najmniej tygodniowych. Wykorzystuje się ją do:
• redukcji zmarszczek wokół oczu, ust i na szyi,
• redukcji przebarwień oraz plam na skórze,
• oczyszczania cery,
• redukcji rozstępów,
• poprawy ukrwienia skóry.
Nowym zabiegiem przeciwzmarszczkowym wartym uwagi jest Oxygen lift (lifting tlenowy). Jest to zabieg nieinwazyjny, bowiem natryskiwany tlen wędruje zgodnie z zasadami dyfuzji, penetrując głębsze warstwy skóry, gdzie przenika do naczyń włosowatych intensyfikując procesy przemiany materii. Wraz ze strumieniem czystego tlenu podaje się często witaminy bądź preparaty kosmetyczne np. wodnisty żel z ekstraktami.

Składniki preparatów odmładzających
Na rynku jest wiele preparatów odmładzających, których spektrum działania jest dość szerokie. Przemysł farmaceutyczny i kosmetyczny nieustannie szuka związków, które przywracałyby utracony blask starzejącej się skórze. Na szczególną uwagę zasługują hormony roślinne, czyli inaczej fitohormony, które mają dobroczynny wpływ na wiele procesów biochemicznych i fizjologicznych. Zalicza się je do naturalnie występujących związków roślinnych mających działanie bardzo zbliżone do estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Trzeba pamiętać jednak, że nie są one identyczne z hormonami człowieka. Fitoestrogeny stosowane zewnętrznie w kosmetykach mają właściwości przeciwutleniające, przez co zapobiegają uszkodzeniu błon komórkowych. W wyniku ich działania naczynia poszerzają się i skóra staje się bardziej odżywiona. Można zaobserwować także znaczną poprawę uelastycznienia naskórka, bowiem zwiększa się gęstość włókien kolagenowych w skórze. Kremy z fitoestrogenami zalecane są powyżej 40. roku życia, ponieważ komórki skóry z czasem stają się bardziej oporne na dostarczane im substancje stymulujące. Fitoestrogeny występują w kremach (np. Dermedic AGEVITAL – Krem stymulujący odnowę komórkową) oraz w ampułkach (np. Dermika – Ampułki EXTRA-LIFT 35+ z fitoestrogenami).
W skład preparatów odmładzających wchodzą również alfa - i beta - hydroksykwasy (kwas mlekowy, jabłkowy, glikolowy). Wykazują one dobre działanie rozjaśniające, wygładzające i stymulujące odnowę komórkową a ich delikatne właściwości złuszczające pozwalają na lepsze wnikanie składników aktywnych. Substancje o takich właściwościach są często składnikami kremów oraz peelingów rozjaśniających przebarwienia (np. Clairial Peel – peeling przyśpieszający redukcję przebarwień) oraz preparatów do cery mieszanej i trądzikowej (np. Iwostin Purritin – Peeling przeciwtrądzikowy, Dermedic PROFILAGE – Krem-peeling 3% oraz 6%, SVR – Krem Lysanel Acitve, Dermedic NORMATIV – Aktywne serum korygujące niedoskonałości).
Często stosowane preparaty o działaniu odmładzającym to pochodne kwasu retinowego (retinaldehyd, retinol). Stymulują one produkcję kolagenu, działają wygładzająco i rozjaśniająco (SVR – seria Hydracid kuracja przeciwzmarszczkowa). Obecne są m.in. w preparatach pod oczy, aby wygładzić skórę w tych miejscach.
Bardzo dobrze na skórę wpływa także kwas hialuronowy. Jest to składnik, który występuje naturalnie w naszej skórze. Jego obecność nie jest bez znaczenia, ponieważ kwas hialuronowy to związek, który wiąże wodę w naskórku. W młodej skórze kwasu hialuronowego jest wystarczająco, co gwarantuje jej sprężystość i brak zmarszczek. Z wiekiem ilość tego kwasu w skórze maleje. Skóra starzeje się, traci zdolność wiązania wody i powstają zmarszczki, zmniejsza się jej jędrność i elastyczność. Kosmetyki zawierające kwas hialuronowy to np. SVR Densitium 45+ kuracja ujędrniająca i przeciwzmarszczkowa, Soraya Maxima Dermo-Therapy Lifting Hialuronowy do skóry z wyraźnymi zmarszczkami, Retorna Anti-Aging krem przeciw starzeniu się skóry. W aptekach dostępne są także preparaty w kapsułkach lub w tabletkach, zawierające kwas hialuronowy (np. suplement diety Hialucell 4900). Doustne przyjmowanie kwasu hialuronowego wspomaga likwidację niekorzystnych zmian w wyglądzie skóry, pomaga nawilżać i regenerować skórę od wewnątrz.
Często stosowany w zabiegach kosmetycznych do pielęgnacji skóry dojrzałej w celu zwalczania oznak starzenia jest także kolagen. Jest to główne białko włókniste naszej skóry, wytwarzane przez fibroblasty. Posiada ono bardzo wysoką odporność na rozciąganie i jest odpowiedzialne za elastyczność skóry. Ubytek kolagenu ze skóry, który następuje wraz z wiekiem, powoduje powstawanie zmarszczek. Kremy zawierające kolagen wpływają na napięcie, elastyczność i w dużym stopniu na nawilżenie skóry (np. seria kosmetyków Soraya Maxima Dermo-Therapy do skóry pozbawionej elastyczności). Kolagen w ampułkach oraz jako składnik masek jest często stosowany w zabiegach kosmetycznych do pielęgnacji skóry dojrzałej w celu zwalczania oznak starzenia.

Magdalena Burian
dermokonsultantka

Publikacja: listopad 2010