Higiena intymna w każdym wieku niezależnie od okoliczności powinna być zawsze kwestią priorytetową. Kobiety często bagatelizują drobne infekcje miejsc intymnych lekceważąc je, jednak taka ignorancja może doprowadzić do o wiele poważniejszych w skutkach chorób. Niezbędna jest rzetelna i fachowa informacja, ciągła edukacja kobiet oraz podwyższanie ich świadomości w zakresie dbania o własne ciało i zdrowie intymne.

Intymne okolice ciała kobiety są szczególnie narażone na zakażenie. Wynika to z ich budowy anatomicznej, funkcji życiowych, cyklicznych zmian hormonalnych, jakim podlegają. Bliskość układu moczowo - płciowego kobiet, a także odbytu zwiększa ryzyko zarówno infekcji dróg rodnych, jak i stanów zapalnych cewki moczowej i pęcherza i może prowadzić do wciąż nawracających infekcji grzybiczych. Należy pamiętać, że mycie i osuszanie miejsc intymnych powinno odbywać się od przodu do tyłu, aby zapobiec infekcji pochwy bakteriami pochodzącymi z odbytu.
W pochwie zdrowej kobiety występuje ok. 100 gatunków bakterii (tlenowe, beztlenowe) oraz drożdże. Najliczniejsze to pałeczki kwasu mlekowego zwane Lactobacillus, które w wyniku fermentacji wytwarzają kwas mlekowy. Jest on odpowiedzialny za utrzymanie niskiego pH (ok.4,5) środowiska pochwy i stanowi naturalną substancję „antybakteryjną”, która nie pozwala namnażać się nadmiernie innym bakteriom, które to z kolei mogą powodować ogniska zapalne. Wydzieliny pochwowe i żyjące w nich bakterie mogą ulec zmianom na skutek oddziaływania wielu czynników takich jak wysiłek, stres, wysoka aktywność seksualna, zmiana klimatu, choroby zapalne, kuracja antybiotykami, przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych. Należałoby wspomnieć również o przyjemnościach związanych z okresem letnim: częste kąpiele w basenach, jeziorach mogą zmienić florę bakteryjną i być przyczyną infekcji.

Objawy stanu zapalnego
 

Zmiana zapachu, wyglądu śluzu czy dodatkowe nieprzyjemne objawy takie jak brzydki zapach, towarzyszące mu swędzenie i zaczerwienienie zewnętrznych narządów płciowych, zmiana koloru śluzu na zielonkawy mogą być oznaką stanu zapalnego, którego kobieta nie powinna bagatelizować.
Upławy są wydzieliną pochwy kobiety, najczęściej bezbarwną lub kremową. Łatwo ją zauważyć w czasie cyklu miesiączkowego, ponieważ pod wpływem działania hormonów zwiększa się ich ilość - nawet do 30ml. Normalna wydzielina nie ma nieprzyjemnego zapachu, wyglądu i nie daje powodu do niepokoju, kiedy jest jej dużo. Problem zaczyna się wtedy, kiedy zmienia się barwa upławów i kiedy występuje pieczenie lub świąd okolic intymnych. Może to być pierwsza oznaka bakteryjnego zakażenia pochwy (waginoza bakteryjna), kandydozy (drożdżyca). To najczęstsze powody wizyty u lekarza wśród dorosłych kobiet i dorastających dziewcząt.
Najważniejszymi drobnoustrojami wywołującymi zapalenie pochwy są drożdżaki, bakterie, wirusy i grzyby.

Choroby intymne
 

Do najczęstszych chorób ,,intymnych” możemy zaliczyć:
• bakteryjne zapalenie pochwy – wywołują je bakterie beztlenowe; główne objawy zakażenia to mleczne lub żółte upławy z niemiłym zapachem, uporczywy świąd, pieczenie sromu;
• drożdżyca zwana grzybicą – wywołują ją drożdżaki, najczęściej Candida albicans. Jak większość grzybów, drożdżaki najlepiej rosną tam, gdzie jest ciepło, ciemno i wilgotno, a więc pochwa jest dla nich miejscem wymarzonym. W przypadku tej choroby występują gęste kremowe upławy, które pachną drożdżami i wyglądają jak twaróg. „Winę” za rozwój drożdżycy czasem ponosi także przyjmowanie antybiotyków o szerokim spektrum działania.

Leczenie i zapobieganie chorobom
 

Przy pierwszych objawach choroby można sobie doraźnie pomóc, podmywając się specjalnym roztworem do irygacji Tantum Rosa, który działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo i antyseptycznie. Istnieje również cała gama leków przeciwgrzybiczych zarówno dopochwowych, jak i doustnych, które są dostępne w aptece bez recepty.
Nie zaszkodzi zastosować gałki dopochwowe zawierające pałeczki bakterii typowych dla naturalnej flory bakteryjnej pochwy (np. Lactovaginal, Floragyn) a także działający przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo preparat Albthyl, który działa na bakterie Gram - dodatnie, Gram - ujemne beztlenowe oraz grzyby i rzęsistka pochwowego (Trichomonas vaginalis).
Godne polecenia są czopki dopochwowe GYNTIMA na bazie naturalnego wyciągu z szałwii, która działa antybakteryjnie, przeciwgrzybicznie, przeciwzapalnie, dezynfekcyjnie i nawilżająco. Preparat leczy łagodne postacie grzybic i infekcji bakteryjnych, zapobiega powstawaniu upławów, przywraca biologiczną równowagę środowiska pochwy poprzez umacnianie naturalnej flory bakteryjnej.
W przypadku upławów i stanów zapalnych pochwy polecany jest także działający przeciwzapalnie preparat VAGICAL (gałki dopochwowe z nagietkiem).
VITAGYN C – krem dopochwowy o kwaśnym pH, przywraca i utrzymuje fizjologiczne pH pochwy oraz pomaga w rozwoju naturalnej flory bakteryjnej. W ten sposób zapobiega powstawaniu warunków ułatwiających rozwój zakażenia bakteryjnego, można go również stosować w czasie ciąży.
Tabletki dopochwowe FEMINELLA VAGI C zapewniają naturalną ochronę mikrośrodowiska pochwy dzięki utrzymywaniu lub przywracaniu pH fizjologicznego. Po zastosowaniu tych tabletek środowisko pochwy bardzo szybko zmienia się, nie dopuszczając do wzrostu niepożądanych bakterii beztlenowych odpowiedzialnych za rozwój bakteryjnego zapalenia pochwy, także w okresie ciąży. Tabletki dopochwowe FEMINELLA VAGI C są stosowane pomocniczo w przypadku zapobiegania i leczenia bakteryjnego zapalenia pochwy. Są one szczególnie przydatne u pacjentek z nawrotami choroby lub po zakończeniu terapii antybiotykowej.

Grzybica miejsc intymnych jest trudna do wyleczenia i często nawraca. U mężczyzn zakażenie to przebiega zwykle bezobjawowo, dlatego też ważne jest, aby leczenie przeprowadzić u obojga partnerów.
W kolejnych fazach cyklu miesiączkowego można wybrać odpowiednie środki higieny osobistej, dzięki którym nasz komfort będzie o wiele lepszy. W okresie miesiączki krew gromadząca się w pochwie i kroczu powoduje zobojętnienie środowiska pochwy. Jest ona wówczas doskonałym podłożem dla rozwoju bakterii. Drobnoustroje rozmnażają się w niej bardzo szybko, mogą powodować nieprzyjemny zapach i sprzyjać infekcji. W tym okresie należy pamiętać o szczególnej higienie, częstej wymianie tamponów i podpasek a także dokładniejszym niż zwykle podmywaniu.
Duży wpływ na utrzymanie prawidłowej flory bakteryjnej pochwy ma również bielizna. Powinna być ona wykonana z materiałów umożliwiających cyrkulację powietrza (z bawełny). Materiały syntetyczne narażają nas na przegrzanie i częste pocenie się. Ponadto wzrasta wówczas ryzyko infekcji bakteryjnych i alergii. Osoby uprawiające sporty powinny podczas ćwiczeń używać bawełnianych fig, które wchłaniają pot i zapobiegają infekcji bakteryjnej.
Trzeba również pamiętać, że przesada nie jest wskazana. Zbyt częste podmywanie się może spowodować wypłukiwanie naturalnej flory bakteryjnej zapewniającej ochronę przed bakteriami chorobotwórczymi. Codzienne kąpiele w pachnących piankach czy płynach także mogą zaostrzyć lub nawet wywołać nieprzyjemne objawy. Zbyt częste mycie wysusza błony śluzowe, narusza równowagę bakteryjną i sprawia, że miejsca intymne są bardziej narażone na uszkodzenia, a także na infekcje drobnoustrojami, zwłaszcza drożdżakami (grzybami). Mydło obniża kwasowy odczyn, który zapobiega rozwojowi grzybów, dlatego zaleca się stosować płyny przeznaczone do higieny intymnej, które zachowują pH fizjologiczne. Płyny te usuwają naturalną wydzielinę mogącą stanowić podłoże dla rozwoju mikroorganizmów powodujących stany zapalne, a jednocześnie zachowują optymalny odczyn, wilgotność i natłuszczenie skóry i śluzówki. Niewskazane są mydła używane do mycia rąk czy przeznaczone do mycia całego ciała. Podrażnienia i stany zapalne, które często doskwierają podczas upałów można załagodzić kosmetykami wzbogaconymi w wyciągi ziołowe lub kwas mlekowy. Ich pH zbliżone jest do naturalnego pH skóry. Dzięki temu nie naruszają one naturalnej flory bakteryjnej miejsc intymnych. Wśród nich godnymi polecenia są preparaty takie jak:
• ZIAJA INTIMA - cała gama ziołowych płynów do higieny intymnej, przygotowane na bazie szczególnie delikatnych substancji myjących, skutecznie zastępują mydło i są od niego delikatniejsze. Neutralizują przykry zapach i dają uczucie świeżości utrzymujące się kilkanaście godzin. Zawierają D-Panthenol, dlatego działają kojąco na drobne zaczerwienienia i podrażnienia śluzówki. Dzięki dodatkowi kwasu mlekowego utrzymują prawidłowy poziom pH błon śluzowych i skóry oraz nie dopuszczają do rozwoju chorobotwórczej flory bakteryjnej. Dostępne w wielu wersjach zapachowych: Babka lancetowata, Borówka (działanie ochronne, płyn polecany szczególnie dla kobiet narażonych na częste infekcje intymnych miejsc ciała), Brzoskwinia, Konwalia, Kora dębu, Macierzanka, Mak polny, Melon, Migdał, Mniszek lekarski, Nagietek lekarski, Rumianek, Szałwia lekarska.
• FARMONA - delikatny płyn do higieny intymnej o pH 5,5 zawierający naturalne wyciągi z macierzanki i d-panthenol. Macierzanka wzmacnia naturalną barierę ochronną, zmniejsza ryzyko rozwoju infekcji, łagodzi uczucie świądu i pieczenia. Żel do higieny intymnej neutralizuje przykry zapach, zapewnia długotrwałe uczucie świeżości i czystości. Korzystnie wpływa na naturalną florę bakteryjną, przez co zmniejsza ryzyko rozwoju infekcji, przede wszystkim o podłożu grzybiczym.
• LACTACYD Femina – leczniczy płyn ginekologiczny, nie zawiera mydła. Specjalna formuła produktu zawiera kwas mlekowy, który pomaga przywrócić naturalną równowagę w obrębie zewnętrznej części pochwy, a przez to zapewnić naturalną ochronę okolic intymnych. Produkt posiada odczyn pH 3,5.
• GYNTIMA - żel do higieny intymnej z aloesem oraz pinarolem - wyciągiem z pędów świerkowych i świeżego igliwia. Działa antybakteryjnie, przeciwgrzybicznie i przeciwzapalnie. Kwas mlekowy reguluje pH i działa jako czynnik nawilżający.
Niektóre osoby są szczególnie wrażliwe na pewne drobnoustroje i szybko ulegają infekcji. Przy nawracających grzybicach (częste u kobiet), warto po kuracji lekowej stosować specjalne żele i kremy do mycia oraz nawilżania narządów intymnych. Preparaty te natłuszczają skórę i błony śluzowe, przez co są one mniej narażone na drobne uszkodzenia np. przy myciu lub współżyciu płciowym i na wysuszenie, a przez to nie wpuszczają drobnoustrojów. Preparaty te należy stosować także gdy wystąpi alergia (np. na prezerwatywy czy na środki chemiczne zawarte w globulkach antykoncepcyjnych). Wśród składników tego typu wyrobów można znaleźć alantoinę czy też D-pantenol. Związki te działają regenerująco, przyspieszają odnowę skóry, ułatwiają gojenie się uszkodzonego naskórka. Cechują je silne właściwości łagodzące i kojące. Zmniejszają one pieczenie i zaczerwienienie skóry podrażnionej działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych, zwiększają nawodnienie błony wyściełającej pochwę, co pozwala na zachowanie wilgotnej warstwy ochronnej. Dzięki nim utrzymuje się również odpowiednia, bardzo niska kwaśność tego środowiska, która pomaga w utrzymaniu prawidłowej flory bakteryjnej oraz utrudnia wnikanie do pochwy chorobotwórczych drobnoustrojów i ich przedostawanie się z cewki moczowej i odbytu.
GYNTIMA intymny żel natłuszczający - jest to preparat przeznaczony do natłuszczania śluzówki pochwy. Zawiera składniki antybakteryjne, które zmniejszają ryzyko infekcji oraz panthenol, który działa łagodząco. Żel można stosować, aby złagodzić nieprzyjemne odczucie suchości pochwy w czasie stosunku płciowego, znakomicie nadaje się też do nawilżenia prezerwatywy. Ułatwia aplikację tamponów higienicznych lub czopków. Mogą go stosować kobiety w okresie menopauzy, kiedy nawilżenie pochwy i wejścia do pochwy bywa niewystarczające.
AA płyn do higieny intymnej dla kobiet w wieku dojrzałym z kompozycją zapachową - zapewnia uczucie świeżości, czystości i neutralizację niepożądanych zapachów przez cały dzień. Zawarte w płynie surowce mają działanie bakteriobójcze, łagodzące podrażnienia, myjące i jednocześnie lekko natłuszczające. W recepturze płynu uwzględniono także surowce o działaniu lekko natłuszczającym, nawilżającym oraz zapobiegającym wysuszaniu.

Letnia pogoda sprzyja podróżom, wycieczkom, w czasie których możliwości dbania o niezbędną higienę są zwykle ograniczone. Jeszcze trudniej jest z higieną intymną. Jest jednak sposób aby zawsze mieć możliwość zajęcia się swoją higieną intymną - niezależnie od pory roku czy celu podróży. Można korzystać z chusteczek do higieny intymnej. Pozwalają one szybko i skutecznie odświeżyć się na plaży i górskim stoku. Są niezastąpione w sytuacjach, gdy nie można się umyć. Pielęgnują skórę dzięki odświeżającym płynom, którymi są nasączane.Ddokładnie oczyszczają, sprawiają, że czujemy się świeżo. Warto tu wymienić np. chusteczki CAREFREE, CLEANIC INTIMATE, NIVEA INTIMO, INTIMEL.
Obecnie na rynku istnieją całe linie preparatów naturalnych, hypoalergicznych i wyjątkowo bezpiecznych, przeznaczonych do specjalistycznej higieny i pielęgnacji intymnej kobiet. Postępy w profilaktyce schorzeń układu moczowo - płciowego kobiet, doprowadziły do opracowania formuły probiotyków doustnych, wygodnych w stosowaniu i poprawiających komfort naszego zdrowia. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje nową generację probiotyków doustnych o dwóch unikalnych, starannie wyselekcjonowanych i prawidłowo oznaczonych szczepach bakterii kwasu mlekowego: Lactobacillus rhamnosus GR-1 oraz Lactobacillus reuteri RC-14. W jednej kapsułce probiotyku jest 5 miliardów niemodyfikowanych genetycznie probiotycznych bakterii Lactobacillus. Specjalnie dobrane szczepy pomagają w odbudowaniu i utrzymaniu w zdrowiu układu moczowo - płciowego kobiet. Dla dobra zdrowia profilaktycznie powinno zażywać się preparat codziennie bez ograniczeń czasowych. Obecnie na rynku występują dwa tego typu preparaty jest to LaciBios Femina i PrOVag.
Higiena intymna wymaga szczególnej troski. Pamiętajmy, że komfort naszego ciała powinien współgrać z naszym samopoczuciem i zadowoleniem. Idźmy z postępem i poszerzajmy swoją wiedzę w trosce o zdrowie, wygodę i bezpieczeństwo, ponieważ zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć.

Autor:
mgr farm. Krystyna Wróblewska
Apteka „MedLux”
ul. Chopina 4, Markuszów
  Publikacja artykułu: 2008 r.