Homeopatia (z gr. Homoios - podobny i pathos - cierpienie) jest metodą leczenia niekonwencjonalnego, sprzeczną ze współczesną wiedzą naukową, lecz pomimo wielu kontrowersji, z powodzeniem praktykowaną w krajach na całym świecie m.in. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, Holandii, Brazylii.

Podstawowa zasada homeopatii: „Similia similibus curentur” z łaciny oznacza „podobne leczymy podobnym”, co wskazuje na zastosowanie w leczeniu tego samego środka, który u osoby zdrowej może wywołać podobne objawy chorobowe. Jako pierwszy na tę zasadę podobieństw zwrócił uwagę Hipokrates. Podobnej obserwacji dokonał Samuel Hahnemann, niemiecki lekarz, urodzony w 1755 roku w Meissen w Saksonii, toksykolog i farmakolog. Niezadowolony z powodu braku widocznych wyników leczenia i ograniczeń medycyny swojej epoki przerwał praktykę lekarską. Pracując jako tłumacz, przypadkowo natrafił na „Materia medica” szkockiego lekarza Wiliama Cullen’a, w której to zapoznał się z nieznanym mu do tej pory wskazaniem stosowania chininy. Wiedza akademicka, którą posiadał mówiła o zastosowaniu chininy jako środka do leczenia gorączki występującej w przebiegu malarii. Aby zrozumieć istotę rzeczy postanowił sam zastosować u siebie chininę, będąc całkowicie zdrowym. Z obserwacji wyniknęło, że chinina podana w niskich dawkach osobie zdrowej wywoływała gorączkę pod każdym względem podobną do gorączki w przebiegu malarii, zwalczanej przez tę samą chininę w dawkach wagowych.

Leki homeopatyczne

Leki homeopatyczne przygotowuje się według zaleceń zawartych w niemieckiej farmakopei homeopatycznej z surowców wyjściowych, które są pochodzenia mineralnego, roślinnego lub zwierzęcego. Lek homeopatyczny jest substancją działającą w nieskończenie małej dawce, która w celu nabycia właściwości leczniczych musi przejść serię dynamizacji i procesów rozcieńczania. Najczęstszymi postaciami leków homeopatycznych są kropelki, granulki, mikrogranulki, tabletki do podania doustnego oraz ampułki do iniekcji. Do stosowania zewnętrznego dostępne są natomiast maści, żele, kremy i aerozole. Leki homeopatyczne występują również w postaci czopków.
Leki homeopatyczne mogą być pojedyncze lub złożone. Leki jednostkowe zawierają jeden składnik, natomiast złożone zawierają mieszaninę składników mających komplementarne działania.
Stosując leki homeopatyczne należy zwrócić uwagę na sposób ich przechowywania i użycia, gdyż ze względu na stan rozcieńczenia mogą ulec zmianie pod wpływem substancji lotnych np. perfum, kamfory a także działania zbyt wysokich temperatur (>400C). Bardzo ważne przy stosowaniu homeopatii jest także przestrzeganie odstępów czasowych pomiędzy podaniem leku a spożywanym posiłkiem. Przyjęte jest, aby odstęp pomiędzy posiłkiem a przyjęciem leku homeopatycznego wynosił około 30 minut. Wbrew powszechnie panującej opinii ani mięta ani kawa, przyjmowane w pewnym odstępie od momentu zażycia leku, nie wpływają na działanie leku homeopatycznego. Warto jednak pamiętać, aby przed zażyciem leku homeopatycznego jamę ustną przepłukać czystą wodą. Leczenie homeopatyczne nie wyklucza równoległego stosowania leków alopatycznych.

Dawkowanie leków homeopatycznych

Sposób dawkowania leków homeopatycznych jest sprawą bardzo złożoną. W przypadku leczenia homeopatycznego prowadzonego przez lekarza homeopatę mamy podane dawkowanie zaordynowanych środków. Jeżeli natomiast stosujemy homeopatię samodzielnie, należy przestrzegać sposobu dawkowania podanego przez producenta leku.
Pamiętajmy, że jedną dawkę stanowi 5 granulek lub jedna tubka mikrogranulek - w przypadku leków występujących w tej postaci. Granulki i mikrogranulki są specyficzne dla homeopatii. Granulki są sprzedawane w tubkach 4 gramowych zawierających około 80 granulek. Mikrogranulki są mniejsze niż granulki. Jednogramowa dawka – tubka zawiera około 200 mikrogranulek. Całą zawartość tubki należy zażyć jednorazowo i pozwolić, aby mikrogranulki powoli rozpuściły się pod językiem. Ze względów higienicznych, należy unikać dotykania granulek palcami.
Krople do użytku wewnętrznego można stosować na wodę, podobnie jak granulki. Stanowi to duże ułatwienie przyjmowania tych leków u małych dzieci.

Schorzenia leczone lekami homeopatycznymi

Homeopatia znalazła zastosowanie w leczeniu wielu schorzeń: urazów, stanów zwyrodnieniowych, krwawień, chorób skóry, biegunek, zaparć, zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego, tremy, stresu, depresji i wielu innych. Środki homeopatyczne mogą być także bardzo przydatne w leczeniu często występujących w okresie jesienno-zimowym przeziębień i grypy. Częste zmiany temperatury, wilgotności powietrza, obniżona odporność, przebywanie w grupie osób przeziębionych mogą przyczynić się do wystąpienia infekcji. Leczenie przeziębienia środkami homeopatycznymi może okazać się bardzo pomocne, mimo że w niektórych przypadkach wymaga więcej czasu i systematyczności niż leczenie tradycyjne. Niewątpliwą rekompensatą za stosowanie homeopatii jest brak działań ubocznych. Dodatkowym plusem przemawiającym na jej korzyść jest brak ograniczeń wiekowych i możliwość bezpiecznego jej stosowania przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią.

Przykładowe leki homeopatyczne

Obecnie w aptekach dostępne są środki homeopatyczne różnych firm. Najczęściej kuracje lekami homeopatycznymi zalecane są przez lekarzy homeopatów, warto jednak sprawdzić skuteczność środków dostępnych bez recepty, będących antidotum na przeziębienie, grypę lub brak odporności.
Często ordynowanym przez lekarzy i farmaceutów preparatem pomocnym w zwalczaniu przeziębienia jest preparat złożony firmy Boron – Oscillococcinum(Anas barbariae, hepatis et cardis extractum 200K) dostępny w opakowaniach zawierających 3 dawki lub 6 dawek leku w formie mikrogranulek. Dawkowanie dla dorosłych i dzieci jest następujące: w pierwszym dniu przeziębienia - jedna dawka co 6 godzin, kolejne trzy dni - dwie dawki dziennie (jedną rano, jedną wieczorem). Należy pamiętać, że jedną dawkę Oscillococcinum stanowi jeden pełny pojemniczek (tubka) z mikrogranulkami, które należy zastosować podjęzykowo do całkowitego rozpuszczenia. W przypadku małych dzieci preparat można rozpuścić w przechłodzonej wodzie i podawać łyżeczką. Stosowanie preparatu Oscillococcinumu dzieci poniżej 3-go roku życia należy skonsultować z lekarzem. Aby przyspieszyć powrót do zdrowia, godzinę po pierwszej dawce Oscillococcinum można zastosować jedną dawkę Sulfur 15CH (jednorazowo), jako katalizator reakcji obronnej organizmu.
Często przeziębieniu towarzyszą kaszel, chrypka i ból gardła. W tych dolegliwościach pomocny może być syrop złożony Stodal, który można stosować w kaszlu różnego pochodzenia oraz w zapaleniu krtani, tchawicy i oskrzeli.
Bóle gardła występujące przy przeziębieniach i infekcjach wirusowych można leczyć również środkiem Homeogene, który występuje w postaci tabletek do ssania. Przy bólu gardła, chrypce oraz nadwyrężeniu strun głosowych, na które cierpią m.in. nauczyciele i śpiewacy warto stosować Homeovox- tabletki do ssania.
Przeziębienie często przebiega z objawami towarzyszącymi, które wskazują na dobór odpowiedniego specyfiku. Jeżeli chory skarży się na występowanie suchego kaszlu, suchości błon śluzowych, intensywnego pragnienia zimnej wody, można zastosować Bryonia alba 9CH,5 granulek (dawkowanie: 3 - 4 razy dziennie). Przy objawach takich jak „łamanie w kościach”, bóle głowy, bóle gałek ocznych, zaburzenia pokarmowe (wstręt do jedzenia), podrażnienie tchawicy i oskrzeli zaleca się stosowanie Eupatorium perfoliatum 9CH,5 granulek (dawkowanie: 3 - 4 razy dziennie). Często przeziębieniu towarzyszą także: niewysoki wzrost temperatury ciała, bóle stawów i mięśni, opryszczka. Objawy te wskazują na zastosowanie środka Rhus toxicodendron 9CH,5 granulek (dawkowanie: 3 - 4 razy dziennie. Swoistą profilaktyką przeciwgrypową jest homeopatyczna szczepionka Dolivaxil. Kuracja preparatem Dolivaxil polega na przyjęciu 4 jednogramowych fiolek z mikrogranulkami. Schemat dawkowania jest następujący: 1 tubka (doza) cotygodniowo przez kolejne 3 tygodnie, czwarta dawka w odstępie 4 tygodni od ostatniej. Zawartość jednej fiolki należy umieścić pod językiem do całkowitego rozpuszczenia mikrogranulek. Składnik czynny preparatu odpowiada aktywnemu w danym sezonie wirusowi grypy.
 

Homeopatia pomaga także w profilaktyce chorób, dzięki zwiększaniu odporności organizmu. W tym celu można zastosować Engystol firmy Heel- tabletki podjęzykowe. Engystol jest homeopatycznym lekiem złożonym. Terapia immunostymulująca powinna trwać minimum 3 tygodnie, przy stosowaniu tabletek 3 razy dziennie podjęzykowo.
Innymi środkami firmy Heel przydatnymi w walce z przeziębieniem są: Angin-Heel SD, Euphorbium compositum, Gripp- Heel. Angin-Heel SD występuje w postaci tabletek podjęzykowych, wskazanych do stosowania w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych gardła i migdałków. Zawiera składniki mineralne i roślinne, które działają przeciwzapalnie, zmniejszając obrzęk i zaczerwienienie gardła. Angin-Heel stosuje się w intensywnych bólach gardła z trudnościami w przełykaniu. Należy stosować go 3 razy dziennie podjęzykowo, a w ostrym stanie zapalenia co 15 minut przez 2 godziny. W zwalczaniu kataru różnego pochodzenia (wirusowy, bakteryjny, alergiczny) z powodzeniem można użyć aerozolu Euphorbium compositum S. Ułatwia on odpływ zalegającej wydzieliny i regeneruje błonę śluzową nosa, która często jest podrażniona przy katarze. Zaletą preparatu jest możliwość stosowania go nawet u niemowląt. Dawkowanie: rozpylamy 1 - 2 dozy do każdej dziurki w nosie 3 - 5 razy dziennie; u dzieci poniżej 6 roku życia, stosuje się 1 rozpylenie 3 - 4 razy dziennie. Euphorbium compositum SN występuje w postaci kropli do użytku wewnętrznego i jest zalecany w zapaleniu zatok (szczękowych, czołowych, komórek sitowych) o różnej etiologii. Zwyczajowo stosujemy 10 kropli 3 razy dziennie. W dolegliwościach ostrych: początkowo 10 kropli co 15 minut, zmniejszając kolejno dawkę do 6 razy dziennie po 10 kropli.
 

Wśród preparatów homeopatycznych warto również wymienić produkty firmy Dagomed. Na kaszel suchy i mokry można przyjmować syrop Malia (nie zawiera cukru, ma malinowy smak). W ofercie firmy znajdują się także kompleksowe granulki homeopatyczne stosowane przy chorobach przeziębieniowych i grypie:
- Dagomed 1 Aconitum (grypa, przeziębienie),
- Dagomed 3 Cinnabaris (katar, stany zapalne zatok),
- Dagomed 24 Phytolacca (bóle gardła, chrypka),
- Dagomed 41 Mercurius (anginy ropne, nawracające i przewlekłe stany zapalne migdałków),
- Dagomed 46 Echinacea (wzmacnia odporność organizmu).

Podsumowanie
 

Leczenie homeopatyczne opiera się na indywidualnym podejściu do każdego pacjenta. Często w trakcie kuracji doświadczony lekarz homeopata zmienia zarówno dawki, jak i sam środek leczniczy. Powodów, dla których warto zastosować homeopatię, jest bardzo wiele. Wśród nich należy wymienić m.in. ich skuteczność, brak działań ubocznych i występowania uzależnień, brak interakcji z innymi lekami oraz możliwość połączenia ich z terapią środkami alopatycznymi. Jest to również terapia odpowiednia dla kobiet w ciąży i karmiących. Homeopatia, podobnie jak inne metody leczenia niekonwencjonalnego, posiada liczne grono oponentów, ale równie szeroki krąg sympatyków. Aby zaliczać się do któregoś z nich należy samemu sprawdzić skuteczność tej metody.

mgr farm. Mirella Kowalcze-Surma
Publikacja artykułu, 2007