Kiedyś symbolem piękna była mocna opalenizna. Przybrązowieni, ze zdrowymi rumieńcami na twarzy przeglądaliśmy się w lustrze z satysfakcją odkrywając jakiś nowy wymiar naszej urody: błękit spojrzenia, zatuszowane defekty naszej cery, ciało wyglądające jędrniej i szczuplej.
Obecnie w modzie jest cera jasna o naturalnym kolorycie. Nie wynika to tylko ze zmiany gustów estetycznych, lecz z coraz większej świadomości, że nowotwory skóry powstają właśnie na skutek nadmiernej ekspozycji na promienie UV, czyli m.in. z powodu intensywnego opalania się. Najczęstsze zmiany na skórze, które zachodzą pod wpływem promieniowania to: pogrubienie naskórka, rumień, zmiany barwnikowe, fotostarzenie oraz nowotwory skóry.
 

Promieniowanie UV
 

Promieniowanie ultrafioletowe UV, dzięki któremu nasza skóra się opala, możemy podzielić na promieniowanie typu A i B, czyli UVA i UVB oraz promieniowanie UVC.
- Promieniowanie UVA – jest odpowiedzialne za natychmiastową, ale krótkotrwałą opaleniznę, a także za fotostarzenie, odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne. Obecnie ten rodzaj promieniowania jest uważany za czynnik zwiększający ryzyko rodzaju nowotworów złośliwych.
- Promieniowanie UVB – w wyniku jego działania skóra jest długotrwale opalona, lecz wywołuje ono tzw. oparzenia słoneczne; przyspiesza również proces starzenia się skóry
i sprzyja rozwojowi jej nowotworów. Przez długi czas uważano UVB za główną przyczynę uszkodzeń skóry. Dlatego kosmetyki przeciwsłoneczne chroniły nas wybiórczo – tylko przed promieniowaniem UVB. Dziś wiadomo, że muszą nas chronić także przed promieniowaniem UVA.
- Promieniowanie UVC - najgroźniejsze – jest na szczęście całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery.
Natężenie promieniowania UV zależy od wielu czynników. Najgroźniejszym jest wysokość słońca nad horyzontem. Im wyżej znajduje się słońce, tym silniejsze promieniowanie UV. Dlatego możemy się domyślać, że największe natężenie promieniowania występuje latem w godzinach popołudniowych. Skoro natężenie promieni UV rośnie wraz z wysokością, również w górach bardzo łatwo możemy spiec się na czerwono.
Pamiętajmy jednak, że natężenie promieniowania nie zależy od temperatury powietrza, dlatego do oparzenia słonecznego może dojść zarówno w upalny dzień, gdy przebywamy bezpośrednio w promieniach słońca, jaki i w chłodny, ale słoneczny dzień.
Oparzenia mogą być:
I stopnia – zaczerwienienie skóry, obrzęk, piekący ból.
II stopnia – powstanie pęcherzy wypełnionych płynem, czyli osoczem.
III stopnia – skóra staje się czarna, obumiera, obrażenia są bardzo głębokie, sięgają tkanek leżących pod skórą, konieczna jest pomoc lekarza.

Co może nam przynieść ulgę?

1) zimna woda (oparzone miejsce polewamy strumieniem zimnej wody aż do ustąpienia pieczenia – od 10 do 30 minut); przy niewielkich oparzeniach pomocne są także okłady z kostek lodu
2) kojące okłady i kąpiele – ulgę mogą nam przynieść okłady ze zsiadłego mleka oraz kąpiele w zimnej wodzie (nie należy używać mydła, aby nie spowodować dodatkowego podrażnienia skóry); po 15 minutach należy wyjść z wanny i delikatnie osuszyć się ręcznikiem
3) dobroczynne zioła – szczególnie polecany jest aloes, ulgę przynosi także parę kropli olejku z lawendy lub geranium naniesionych bezpośrednio na oparzenia lub dodanych do kąpieli
4) gotowe preparaty gojące oparzenia i łagodzące ból, a dostępne w aptece bez recepty, takie jak:
- Bepanthem (krem lub maść)
- Panthenol (pianka w sprayu, żel, mleczko)
- Fenistil (żel)
- Kamagel.

Jak ochronić się przed oparzeniem?

Odsłoniętą skórę można chronić przed oparzeniami słonecznymi, stosując dostępne bez recepty kosmetyki ochronne. Z reguły wszystkie kremy ochronne do opalania zawierają filtry na oba rodzaje promieniowania UVA i UVB, przy czym filtr A jest dużo słabszy w stosunku do filtru B. Zwykle bardziej jest eksponowana zawartość filtru B, dlatego należy dokładniej przyjrzeć się opakowaniu, aby prawidłowo dobrać filtr A. Skrót SPF odnosi się tylko do ochrony przed UVB, dlatego szukajmy na opakowaniu także informacji o filtrze UVA, czyli IDP/PPD. Z pewnością najlepsze i najtrwalsze kremy z filtrami to te, które zawierają Mexoryl XL i Mexoryl SX. Należą do nich dostępne
w aptece kremy i mleczka ochronne VICHY i L’OREAL.
Osobom z chorobami alergicznymi i o wrażliwej skórze polecamy bezzapachową serię kosmetyków AA, AVENE, VICHY. Preparaty te zawierają filtry przeciwsłoneczne UVA i UVB. Znajdują się wśród nich preparaty ochronne dla dzieci.
Inna oferta to Sopot Sun (Ziaja) – kosmetyki te również chronią przed UVA i UVB, są wodoodporne, zawierają także D-panthenol, który zapobiega oparzeniom.
Specjalne filtry - składniki serii Auone Solaire (Laboratoria Garnier) – zabezpieczają przed oparzeniami słonecznymi i zapobiegają szkodliwym skutkom promieniowania UV, które mogą wystąpić po dłuższym czasie.
Warto wspomnieć o tym, iż na działanie promieni słonecznych narażeni jesteśmy nie tylko podczas pogodnych dni, ale także wtedy, gdy jest pochmurno. Dlatego pamiętajmy o ochronie skóry, poprzez stosowanie preparatów z filtrami przeciwsłonecznymi.

mgr farm. Kinga Kołodziejczyk-Blachani
Publikacja artykułu, 2004