CZYTELNIA > Magnez – koi nerwy, wzmacnia serce i mięśnie

    Magnez jest pierwiastkiem występującym w stosunkowo dużej ilości w ludzkim organizmie. Szacuje się, że ludzkie ciało zawiera około 25 gram magnezu. Połowa tej ilości zmagazynowana jest w kośćcu, około 49 % zawarta jest w różnych formach w strukturach komórkowych, a tylko 1 % magnezu znajduje sie w krwi człowieka.

Znaczenie magnezu dla naszego organizmu
    Magnez jest niezbędnym katalizatorem wielu reakcji. Oznacza to, że jego obecność jest konieczna do prawidłowego przebiegu niemal 300 reakcji biochemicznych zachodzących w ludzkim organizmie. Pomaga w utrzymaniu stałego rytmu serca, prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, pracy mięśni i funkcjonowania układu immunologicznego. Magnez bierze również udział w regulowaniu poziomu cukru we krwi, w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi, syntezie wielu różnych białek (enzymów i białek strukturalnych) oraz w produkcji i transporcie energii.

Objawy niedoboru magnezu
    Ze względu na obecność magnezu w tak wielu różnych procesach, jego niedobory mogą się uwidaczniać bardzo szerokim wachlarzem objawów. Wczesne objawy niedoborów magnezu obejmują utratę apetytu, nudności i niekiedy wymioty, zmiany w zachowaniu, bóle głowy, ogólne osłabienie, odrętwienie, apatię i zmęczenie, zaburzenia pamięci i koncentracji, problemy z nauką, bezsenność, nocne poty, nagłe zawroty głowy, wzmożone wypadanie włosów i łamliwość paznokci, próchnicę zębów.
    Wraz ze wzrostem niedoborów oprócz nasilenia powyższych objawów dojdą jeszcze bolesne skurcze mięśni (głównie mięśni łydek), drętwienie i mrowienie w kończynach, nadciśnienie, kołatanie serca, miażdżyca naczyń, zaburzenia depresyjne. Pojawia się też najczęściej sygnalizowany przez pacjentów i najlepiej rozpoznawalny objaw, a mianowicie drganie powieki bądź rzadziej występujące drganie części górnej wargi. Przy znacznych niedoborach magnezu dochodzić może do obniżenia poziomu wapnia we krwi (hipokalcemia) oraz potasu (hipokaliemia).
 

Kiedy potrzebna jest suplementacja magnezu?
   Dostarczenie magnezu w postaci suplementów diety lub produktów leczniczych niezbędne będzie w przypadku niedostatecznej jego podaży w diecie bądź jego zwiększonej utraty przez nerki. Na takie sytuacje narażonych jest kilka określonych grup pacjentów. Na suplementacji preparatami magnezu skorzystają na pewno:
• osoby przyjmujące określone grupy leków: diuretyki (furosemid, hydrochlorothiazyd), antybiotyki (gentamycyna, amfoterycyna),
• osoby ze słabo kontrolowaną cukrzycą, u których dochodzi do zwiększonej sekrecji magnezu przez nerki,
• osoby nadużywające alkoholu, pijące duże ilości kawy i herbaty,
• osoby z zaburzeniami procesów wchłaniania jelitowego,
• osoby, u których wystąpiły przewlekłe biegunki (np. pooperacyjne) lub stosujące przewlekle środki przeczyszczające,
• osoby z obniżonymi poziomami potasu i wapnia we krwi,
• osoby starsze, u których z reguły zmniejszone jest wchłanianie magnezu z pokarmów,
• kobiety w ciąży i karmiące piersią,
• osoby będące na restrykcyjnej diecie odchudzającej,
• osoby żyjące w silnym stresie, intensywnie uczące się, sportowcy,
• kobiety przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne,
• kobiety stosujące hormonalną terapię zastępczą.

Zapotrzebowanie na magnez
    Ogólne zalecane dzienne spożycie (RDA) magnezu wynosi obecnie 375 mg. Taką ilość (100% RDA) znajdziemy m.in. w suplementach diety: Magnesium B6 100% RDA Polfa-Łódź kaps., Zdrovit Magnum Forte kaps. i sasz., Blumag jedyny kaps.
    Dzienne zapotrzebowanie na magnez różnicuje się w zależności od wieku i płci. Kształtuje się ono następująco:
• dzieci 1-3 lata: 80 miligram,
• dzieci 4-8 lat: 130 miligram,
• dzieci 9-13 lat: 240 miligram,
• dziewczęta 14-18 lat: 360 miligram,
• chłopcy 14-18 lat: 410 miligram,
• kobiety: 310-320 miligram,
• kobiety w ciąży: 350-400 miligram,
• kobiety karmiące: 310-360 miligram,
• mężczyźni: 400-420 miligram.

Źródła magnezu w pożywieniu
    Bardzo bogatym źródłem magnezu są zielone warzywa, takie jak szpinak, brokuły i zielony groszek. Wynika to z tego, że magnez jest składnikiem budującym chlorofil (barwnik nadający roślinom zielony kolor). Poza tym znajdziemy go w fasoli, orzechach, kakao, czekoladzie, migdałach, bananach, nieoczyszczonych ziarnach zbóż, kaszy gryczanej, rybach (makreli, dorszu, halibucie).
    Zróżnicowana, bogata w zielone warzywa i nieoczyszczone ziarna zbóż dieta jest niezbędna do prawidłowej podaży magnezu i utrzymania zapasów magnezu na właściwym poziomie.

Pomoc z apteki
    Zwiększenie podaży magnezu w diecie może wyrównać tylko nieznacznie obniżony poziom tego minerału w organizmie. W przypadku znacznie obniżonych zapasów magnezu, dla wyrównania jego poziomu, niezbędne jest dostarczenie magnezu w postaci leków i/lub suplementów diety.
    W aptekach dostępnych jest bez recepty wiele preparatów magnezowych, różniących się zarówno ilościowym, jak i jakościowym składem, a także właściwościami fizycznymi i biochemicznymi.
• Niektóre preparaty magnezowe zawierają nierozpuszczalne związki magnezu, takie jak: tlenek (np. MG 500, Blumag jedyny), węglan (np. Magnezin) lub siarczan.
• Łatwo rozpuszczalne formy występujące w preparatach magnezowych to: cytrynian magnezu (np. Magnefar), mleczan magnezu (np. Mg-B6, Magvit B6, Maglek B6, M.A.G., Magne B6, Magnez z witaminą B6 Colfarm), chlorek magnezu (np. Slow-Mag), asparaginian magnezu (np. Filomag B6, Asparaginian Extra, Laktomag B6, Asmag forte, Asmag B6) oraz chelatowane postacie magnezu (np. Olimp Chela-Mag B6).

    Poszczególne związki różnią się pomiędzy sobą zawartością czystego jonu magnezu oraz jego biodostępnością. Ilość zawartego w danym preparacie czystego jonu magnezu oraz jego biodostępność decydują o efektywności działania danego preparatu. Biodostępność określa ilość magnezu jaka jest przyswojona w jelicie cienkim i może być użyta przez organizm w procesach biochemicznych. Badania, w których porównano cztery związki magnezu, pokazują większą wchłanialność i biodostępność chlorku magnezu i mleczanu magnezu oraz znacznie mniejszą biodostępność tlenku magnezu. Niewielką biodostępność związków nierozpuszczalnych magnezu można zwiększyć poprzez przygotowanie ich w postaci zawiesiny wodnej (np. w postaci tabletek musujących). Zwiększenie efektywności działania preparatów magnezu można uzyskać też przez dodatek witaminy B6 oraz poprzez pokrycie tabletek otoczką ochronną (są to tzw. tabletki dojelitowe). Otoczka ochronna pozwala przejść tabletce w stanie nienaruszonym przez żołądek i rozpuścić sie dopiero w jelitach, gdzie jest największe wchłanianie magnezu. Dodatkową korzyścią tej postaci leku jest jej bezpieczeństwo stosowania u osób z chorobą wrzodową żołądka, gdyż w czasie jej stosowania nie dochodzi do podrażnienia i nasilenia dolegliwości bólowych.

Czy magnez można przedawkować?
    Chociaż suplementacja magnezu jest z reguły bezpieczna, ponieważ rzadko dochodzi do jego przedawkowania (zdrowy organizm wydala nadmiar przez nerki), to jednak należy pamiętać, że w pewnych sytuacjach np. przy uszkodzeniu nerek, może dojść do przedawkowania magnezu. Objawami w takiej sytuacji mogą być nudności, wymioty, bóle brzucha, problemy z oddychaniem, zaburzenia rytmu serca, znaczne obniżenie ciśnienia.

    Przed wyborem preparatu magnezowego warto zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty, aby jak najlepiej wykorzystać istniejące możliwości.

mgr farm Monika Jach-Słowińska
Publikacja artykułu: listopad 2011 r.