CZYTELNIA > Siła naszej odporności

Będąc elementem naturalnego środowiska, żyjemy w otoczeniu milionów drobnoustrojów takich jak: bakterie, grzyby, wirusy czy pierwotniaki, które mogą być potencjalnym zagrożeniem dla jego zdrowia. W większości przypadków potrafimy sobie jednak z nimi poradzić, dzięki temu, że nasz organizm jest wyposażony w specjalny system zwany układem immunologicznym lub odpornościowym.

Z odpornością się rodzimy, odporność posiadamy, odporność tracimy, odporność nabywamy – określenia te wskazują, że mamy do czynienia z czymś, czym możemy w pewnej mierze sterować i na to wpływać. Czym zatem jest odporność?
 

Rodzaje odporności
 

W obrębie układu odpornościowego możemy wyróżnić mechanizmy odpowiedzi nieswoistej i swoistej. Reakcje nieswoiste są mało precyzyjne, ale są szybkie i stanowią pierwszą linię obrony. Najprostsze są bariery fizyczne, które zapobiegają przedostaniu się do ciała różnym patogenom. Mikroorganizmy, które pomyślnie „przedrą się” przez bariery zewnętrzne i „wtargną” do organizmu, napotkają komórki i mechanizmy wrodzonego układu odpornościowego.
Z odpornością wrodzoną (nieswoistą) przychodzimy na świat. Odporność bierna powstaje w wyniku transportu IgG (immunoglobulin typu G) od matki przez łożysko do płodu. Zanim dziecko rozwinie w pełni własny układ immunologiczny, IgG matki jest dla niego zabezpieczeniem przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Po narodzinach dziecka komórki odpornościowe dalej dostarczane są wraz z mlekiem matki. Ten okres, kiedy matka przekazuje je w swoim pokarmie, to czas swoistego „treningu” przyszłego układu odpornościowego. W tym czasie odporność wrodzona przechodzi wiele przemian. „Nauka” przekazana przez matczyny organizm pozostaje w nas przez całe życie, towarzysząc nam jako odporność swoista bierna polegająca na posiadaniu limfocytów B i T oraz przeciwciał.
Za czynną odporność odpowiada głównie układ immunologiczny, zapewniając zdolność organizmu do rozpoznawania elementów należących do własnego, jak i obcego organizmu, oraz eliminowanie tych ostatnich. Jeśli niemowlę zetknie się z organizmami chorobotwórczymi, to chociaż swój układ odpornościowy ma ono jeszcze słabo wykształcony, to chronione odpornością matki, uczy się rozpoznawać czynniki patogenne – w ten sposób powstaje odporność nabyta czynna (swoista).

Metody „walki” organizmu
 

Za odporność swoistą czynną odpowiedzialne są wytworzone przez organizm:
• limfocyty B, w wyniku kontaktu z antygenem ulegają pobudzeniu i przekształceniu w plazmocyty, których funkcją jest produkcja i wydzielanie przeciwciał (mówimy wtedy o odporności humoralnej),
• przeciwciała, czyli inaczej immunoglobuliny, które mają zdolność do swoistego wiązania się z antygenem,
• limfocyty T (zwane czasami tymocytami), które dojrzewają w grasicy, gdzie nabywają zdolności do odporności immunologicznej; są one odpowiedzialne za tzw. odporność komórkową.
Rozszerzając pojęcie odporności humoralnej, można powiedzieć, że jest to mechanizm wykorzystujący substancje chemiczne, najczęściej białka odpornościowe, zwane również przeciwciałami. Impulsem do produkcji i uwalniania się przeciwciał jest pojawienie się w organizmie antygenu. Antygenem może być każda substancja, która w wyniku kontaktu z komórkami układu immunologicznego wywołuje z jego strony reakcję immunologiczną. W wyniku tej reakcji antygen zostaje rozpoznany i zapamiętany jako element obcy, a pobudzony limfocyt B produkuje przeciwciała.
Mechanizm odporności komórkowej, związany z działaniem limfocytów T, jest uzupełnieniem odporności humoralnej. Odporność komórkowa uzupełnia odporność humoralną, poszerzając możliwości obronne organizmu. Niejednokrotnie bowiem zdarza się, że obcy antygen nie jest osiągalny dla przeciwciała pochodzącego z limfocytu B, więc skuteczność odporności humoralnej nie jest wystarczająca. Potrzebna jest wtedy inna metoda „walki”.
Limfocyty T są osobną, odmienną od limfocytów B, populacją komórek układu immunologicznego. Powstają w czerwonym szpiku kostnym, po czym wędrują do grasicy, gdzie ulegają namnożeniu. Z grasicy przemieszczają się one do narządów limfatycznych oraz do krwi obwodowej. Po zetknięciu się z antygenem i rozpoznaniu go, limfocyt migruje do węzła chłonnego, tutaj dzieli się i podlega różnicowaniu na subpopulacje, odgrywające zróżnicowaną rolę w procesie niszczenia antygenu. Aktywowane antygenem limfocyty produkują prozapalne cytokiny, które mają wpływ na różne struktury, zwłaszcza zaś na rozmaite komórki znajdujące się w sąsiedztwie reakcji immunologicznej. W wyniku przemian komórek śródbłonka dochodzi do znacznej przepuszczalności naczyń włosowatych. Z krwi do tkanek łatwo mogą przechodzić leukocyty oraz monocyty i uczestniczyć w procesie immunologicznym, który przybiera charakter zapalenia. Jest to jedna z pierwszych odpowiedzi organizmu na infekcję (objaw zewnętrzny).
Wróćmy teraz znów do wewnątrz organizmu. Powstałe przeciwciała wiążąc się z antygenami, wywierają na nie niekorzystne efekty, umożliwiając tym samym zniszczenie „przeciwnika”. Mogą one na przykład neutralizować działanie endotoksyn bakteryjnych a także dawać sygnał komórkom żernym, czyli fagocytom do podjęcia natychmiastowego działania w momencie pokonania przez „intruza” barier ochronnych. Fagocyty to wykonawcy poleceń zmierzających do bezpośredniego unieszkodliwienia antygenu. Wykazują pewną specjalizację w swoich oddziaływaniach obronnych. np. granulocyty obojętnochłonne pochłaniają i trawią przede wszystkim bakterie namnażające się zewnątrzkomórkowo, makrofagi zaś – bakterie i pasożyty wewnątrzkomórkowe oraz wirusy. Jeszcze inne przeciwciała ułatwiają penetrację błony komórkowej bakterii przez bakteriobójczy lizozym, a także poprzez aktywację układu komplementu sprzyjają napływowi komórek żernych, zwłaszcza granulocytów.

Odporność wytworzona sztucznie
 

Sztucznie wytworzona odporność to nic innego jak szczepienie polegające na pobudzeniu organizmu do wytwarzania przeciwciał odpornościowych przy pomocy zabitych lub osłabionych drobnoustrojów. Przy ponownym kontakcie z drobnoustrojem organizm może szybko zareagować. Można także podawać gotowe przeciwciała odpornościowe, działające bezpośrednio na bakterię lub wirus, które wywołały daną chorobę. Taka sztucznie wytworzona odporność utrzymuje się przez kilka tygodni i jest stosowana w nagłych wypadkach, gdy drobnoustroje zaatakowały już organizm, a dana osoba nie była szczepiona.

Jak widać, choć układ odpornościowy jest „urządzeniem” dość skomplikowanym, teoretycznie w stanie stabilnym „posiadania odporności” powinien działać sprawnie. Z działaniem układu odpornościowego wiążą się także choroby immunologiczne, z autoagresji, alergiczne, nowotworowe – jednak ze względu na obszerność tematu pozostawimy je chwilowo bez dokładniejszego omówienia.
 

Osłabienie odporności
 

Jak to w życiu bywa, wystarczy jakiś impuls i „tracimy odporność”. Stajemy się podatniejsi na rozmaite infekcje, atakują nas przeziębienia, a byle kichnięcie obok powoduje, że łapiemy natychmiast katar. Oczywiście proces tracenia odporności i zapadania na różnorakie schorzenia nie jest związany wyłącznie z chorobami górnych dróg oddechowych, ale z uwagi na sezonowość tematu, właśnie ten rodzaj zależności przybliżymy w niniejszym artykule.

Najczęstszymi przyczynami wzrostu zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych bądź też ich nietypowego przebiegu są: obniżona reaktywność układu immunologicznego oraz brak odpowiednich zachowań higienicznych.
Pierwsze sformułowanie (obniżona reaktywność) określa wspomnianą na samym początku „utratę odporności” i zwiększoną podatność na rozmaite choroby bakteryjne czy wirusowe zwane potocznie infekcjami grypowymi lub grypopodobnymi. Drugie wskazuje metodę sterowania odpornością.
Zanim powiemy jak „nabywać odporność”, przyjrzyjmy się jak się ona kształtuje w zetknięciu z otoczeniem zewnętrznym.

Czynniki kształtujące odporność
 

Liczne czynniki ustrojowe i środowiskowe wywierają wpływ dodatni lub ujemny na powstawanie i kształtowanie się poziomu indywidualnej odporności.
Poza predyspozycjami genetycznymi, na pierwszym miejscu wymienia się niehigieniczny tryb życia. Nie chodzi tu bynajmniej o higienę osobistą ciała, chociaż ona też ma swój wpływ. Niehigieniczny tryb życia to niewłaściwa dieta, uboga w warzywa i owoce, brak aktywności fizycznej, niedostosowany do pogody ubiór, używki, niedostosowanie dobowego rytmu dnia i nocy do życia, stresogenna praca lub inne zdarzenia występujące w życiu.
Niektóre z wymienionych bardziej odnoszą się do dzieci, inne bardziej do dorosłych. Każde zdarzenie ma inny wymiar w życiu w zależności od wieku. Dla dorosłego źródłem stresu może być praca lub jej utrata, dla dzieci np. konieczność pójścia – lub nie – do przedszkola czy szkoły. Jednak niezależnie od wieku, wymienione czynniki mogą skutkować obniżeniem odporności i zwiększoną podatnością na zachorowania. Sprzyjają im również coraz częstsze anomalie pogodowe, na które niestety nie mamy wpływu. Na naszej półkuli ziemskiej obserwuje się także syndrom krótkiego dnia, który szczególnie w okresie jesienno-zimowym sprzyja obniżonej odporności wobec zagrożenia infekcjami. Konsekwencją obniżenia odporności jest wówczas sezonowe występowanie zachorowań na górne drogi oddechowe wraz z częstymi powikłaniami, lawinowe przekazywanie zarazków w otoczeniu, a także wszystkie związane z tym efekty demograficzno-socjalno-ekonomiczne dla społeczeństwa.
Nadużywanie antybiotyków sprzyja osłabieniu leczonego organizmu, a jednocześnie powstawaniu coraz większej ilości szczepów bakterii antybiotykoopornych.
Przemieszczanie się ludzi z miejsca na miejsce sprzyja roznoszeniu infekcji na cały świat. Warto podkreślić, że od momentu zanotowania wystąpienia zwiększonej ilości zachorowań na „świńską” grypę do momentu ogłoszenia stanu światowej pandemii upłynęło zaledwie 1,5 miesiąca (27 kwietnia – 11 czerwca 2009).

Wzmacnianie odporności
 

Za wszelką cenę powinniśmy wspomóc swój organizm w walce z obniżeniem odporności.
Zaczynamy od wprowadzenia higienicznego trybu życia: żyjemy w myśl zasady „noc jest do spania, dzień jest do pracy”, wprowadzamy do diety owoce i warzywa najlepiej te obfitujące w antyoksydanty, hartujemy organizm poprzez aktywność fizyczną na świeżym powietrzu, zamiast telewizora wybieramy spacer, pamiętamy o dobroczynnej mocy ziół itd.
Wszystko to pięknie wygląda na papierze, ale co zrobić, kiedy życie stawia ograniczenia i narzuca swoje wymagania? Kiedy zmusza do pracy ponad siły, kiedy stres goni za stresem, kiedy rodzic musi iść do pracy w obawie przed jej utratą, a zakatarzone już dziecko prowadzi do przedszkola, bo nie ma go z kim zostawić w domu?
Najczęściej w takich sytuacjach udajemy się po poradę lekarską lub farmaceutyczną.
 

Pomoc ze strony lekarza
 

Lekarz ma do dyspozycji zarówno szczepionki, jak i leki pobudzające odporność, wydawane na receptę. Nie wymieniam tu szczepień obowiązkowych, gdyż celowość ich stosowania nie podlega, moim zdaniem, dyskusji. Mowa tu o sezonowych szczepieniach przeciw grypie. Pamiętajmy jednak, że o możliwości ich zastosowania musi każdorazowo wypowiedzieć się lekarz prowadzący.
 

Pomoc ze strony farmaceuty w aptece
 

Jeśli udajemy się do apteki, warto posłuchać rady farmaceuty, który w tej materii ma sporo do powiedzenia.
O uodparniającej mocy ziół wiadomo od dawna. Ziołolecznictwo ma długą i bogatą tradycję. Obecnie tradycja uzupełnia się z nowoczesnością. Wprowadzane ssą nowoczesne, wygodne formy leków zawierające substancje wyizolowane z roślin lub zsyntetyzowane na ich wzór.

ALOES I JEŻÓWKA PURPUROWA
Najbardziej znane ze swych właściwości uodparniających są: aloes i jeżówka purpurowa. Aloes, zwiększając liczbę limfocytów B, nasila odpowiedź humoralną na patogen, jeżówka purpurowa posiada udokumentowane właściwości przeciwwirusowe, przeciwgrzybiczne oraz przeciwalergiczne.
Wyciąg z aloesu znajdziemy w smacznym syropku PROFILAKTIN dla dzieci. Jego działanie wzmagają pozostałe składniki takie jak: sok z malin i sok z aronii. Dodatek witamin uzupełnia ich niedobory często spotykane w okresie jesienno-zimowym. Syrop przeznaczony jest dla dzieci powyżej 3. roku życia (najczęstsze stosowanie – 2 razy dziennie 1 łyżeczka syropu) oraz dla dorosłych (stosowanie – 3 razy dziennie po 1 łyżce).
Dla starszych polecam BIOSTYMINĘ w ampułkach do picia. Zawiera ona wyciąg ze świeżych liści aloesu drzewiastego (aloe arborescens extractum). Lek stosowany jest wyłącznie doustnie. Jeżeli lekarz nie zaleci inaczej, rekomendowana dawka leku dla dorosłych wynosi 1 ampułka (1ml) raz dziennie lub co drugi dzień. Rekomendowana dawka dla dzieci to 0,5 ml (pół ampułki) raz dziennie lub co drugi dzień. Czas trwania terapii wynosi 10 lub 20 dni.
Dostępny jest także sok z aloesu o wysokiej czystości:

• ALOES – SOK Z ALOESU,
• ALOE AUREA – sok z 4 odmian aloesu,
• ALOE VERA EXTRA,
• ALOES YOUNG z witaminą C – preparat o działaniu ogólnie wzmacniającym organizm i wspomagającym funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawiera on w swym składzie sok z miąższu liści aloesu, naturalną witaminę C (sproszkowana acerola) oraz fruktozę. Przeznaczony jest dla dzieci w przedziale wiekowym od 4 do 16 lat, do bezpośredniego spożycia jako napój lub w postaci rozcieńczonej jako dodatek do innych napojów. Aloes Young działa wielokierunkowo. Dostarcza organizmowi podstawowych związków o działaniu odżywczym. Działa normalizująco na pracę układu odpornościowego, wpływa na prawidłowy przebieg rozwoju młodego organizmu. W soku aloesowym znajdują się dziesiątki składników odżywczych i biologicznie czynnych chętnie akceptowanych przez organizm dziecka. Aloes Young jest zalecany dzieciom o obniżonej odporności, zwłaszcza na zakażenia górnych dróg oddechowych oraz w infekcjach układu pokarmowego i układu moczowego.

Aloes znajdziemy także w kapsułkach ECHINACEA PURPUREA PLUS, które dodatkowo zawierają witaminę C i suchy wyciąg z ziela jeżówki. Preparat polecany jest w stanach osłabienia odporności organizmu, szczególnie w sezonie zachorowań na przeziębienie i grypę.
Sok oraz wyciągi z jeżówki występują w postaci płynnej lub stałej. W postaci płynnej dostępny jest np. IMMUNOFORT. 100 g preparatu zawiera 40 g soku z ziela jeżówki purpurowej. Ponadto preparat zawiera sok z owoców aronii, ziela pokrzywy i korzenia łopianu. Ze względu na zawartość etanolu nie wskazane jest stosowanie produktu u dzieci, bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Krople 45 g SUCCUS ECHINACEA można podawać zarówno dorosłym, jak i dzieciom od 7 roku życia. Lek zawiera sok ze świeżego ziela jeżówki purpurowej. Ma działanie immunostymulujące, podnoszące odporność na infekcje bakteryjne i wirusowe.
Sok z jeżówki jest również składnikiem leku w syropie ECHINASAL stosowanego pomocniczo w przewlekłych i ostrych zakażeniach bakteryjnych i wirusowych górnych dróg oddechowych (przeziębienia, grypa) z objawami męczącego, suchego kaszlu. Dla tych, którzy wolą łykać polecamy np. ECHINACAPS – 30 kapsułek, ECHINACEA – 30 tabletek powlekanych. Wyciąg gęsty z jeżówki purpurowej (Echinaceae purpureae herba extractum spissum) jest składnikiem leku ECHINAPUR – 30 tabletek powlekanych. Warto też wymienić ECHINERBA – 30 tabletek, każda tabletka preparatu zawiera 100 mg suchego wyciągu z ziela jeżówki purpurowej. Dostępna jest także ECHINACEA-RATIOPHARM w postaci kropli (nie zaleca się ich stosować poniżej 6-go roku życia) oraz w postaci stałej w opakowaniach po 50 i 100 tabletek. Dawkowanie: zapobiegawczo, w celu stymulacji układu odpornościowego – dorośli i młodzież: 2 tabletki ssać 3 razy dziennie co drugi dzień, dzieciom powyżej 6 lat zaleca się połowę dawki dla dorosłych.

MIÓD I PROPOLIS
Działanie wspomagające na odporność ma również miód. Zwykle wspomina się o nim omawiając preparaty roślinne, gdyż jest on produktem wyłącznie naturalnym. Poza preparatami zawierającymi miód, w aptece można także nabyć produkty z propolisem (silnie bakteriobójczy produkt pszczeli, będący cennym środkiem odżywczym i stymulującym odporność) np. POLLEN – 60 tabletek, PROPOLLEN – 60 tabletek. Propolis znajdziemy też w licznych pastylkach do ssania np. PROPOLKI, PROPODEZ.

TRAN
Starsi czytelnicy być może pamiętają z lat dzieciństwa codzienną łyżkę tranu serwowaną przez mamę. Dzisiaj stosuje się go jako suplement diety bądź środek leczniczy w postaci żelatynowych kapsułek, co niektórym ułatwia jego spożycie. Choć w ścisłym znaczeniu określenie „tran” zastrzeżone jest tylko dla oleju pozyskanego z wątroby gatunku ryb dorszowatych, często „tranem” określa się także ciekłe tłuszcze z innych gatunków ryb. Olej z wątroby rekina grenlandzkiego zawarty jest m.in. w preparatach ECOMER, ISKIAL, PREVENTIC EXTRA. Olej wątłuszowy znajdziemy w produktach TRAN ISLADZKI LYSI, TRAN (różnych firm), DORSZOWY TRAN NORWESKI, OLEJ Z WĄTROBY DORSZA NATURKAPS TRAN, TRAN Z WĄTROBY DORSZA. Olej z wątroby tasmańskich rekinów głębinowych zawiera preparat BIOMARINE. Wszystkie wymienione wyżej produkty występują w postaci łatwych do łykania kapsułek. Polecane są dzieciom powyżej 3 lat oraz dorosłym. Trany w postaci płynnej (np. TRAN ISLANDZKI) mają lubiane przez dzieci smaki (owocowy lub cytrynowy). TRAN NORWESKI MOLLER'S zgodnie z deklaracją producenta można stosować już u niemowląt od 6 tygodnia życia. Preparat IMMUNVIT zawiera dodatkowo synergistycznie działającą spirulinę.
Preparaty z tranem nie posiadają przykrego rybnego zapachu. Efekt taki uzyskano dzięki zabiegom technologicznym, które nie wpłynęły na wartości odżywcze i lecznicze tranu.
Co takiego cennego zawierają trany, że warto je stosować w celu podniesienia odporności? O wartości leczniczej tranu decyduje unikalna kompozycja witamin A, D, E, alkilogliceroli, skwalenu i kwasów tłuszczowych grupy omega-3 niezbędnych dla układu odpornościowego. Warto je mieć w domowej apteczce i stosować, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym.

BETA-GLUKAN
Inną grupą preparatów są produkty zawierające związki czynne uzyskane z grzybów Shitake lub boczniaka, znane pod nazwą beta-glukanu. Chemicznie beta-1,3-D-glukan jest polisacharydem, ale dla nas najważniejsze jest to, że jest on silnym aktywatorem makrofagów. Jak pamiętamy są one komórkami rozpoczynającymi i regulującymi procesy odpornościowe. To one porozumiewają się z limfocytami T z grasicy, uaktywniając swoistą odpowiedź immunologiczną i budując swoiste przeciwciała dla zwalczenia konkretnego intruza. Produkty zawierające beta-glukan to np.: BETA-GLUKAN 1,3/1,6, IMUNIT, VITA GLUCAN-IMMUNO, IMUNOGLUKAN 100mg, IMUNACTIVTM. Składnikami czynnikami tego ostatniego preparatu są: beta-glukan, witamina C, cynk i bioflawonoidy. Na uwagę zasługuje również BETA-GLUKAN z dodatkiem colostrum i cysteiny. W tym preparacie dodatkowym stymulatorem odporności jest colostrum, stworzony na bazie pierwszego krowiego mleka, czyli siary. Zawiera ono bardzo skondensowaną, silnie działającą dawkę czynników odpornościowych i wzmacniających. To właśnie w siarze przekazywane są immunoglobuliny i inne substancje odpornościowe. W aptece dostępne są dwa produkty COLOSTRUM (wytwarzane przez różnych producentów).

CZOSNEK
Nie wolno zapominać o chyba najstarszym naturalnym środku odpornościowym jakim jest czosnek. Wiele osób obawia się tego produktu z uwagi na to, że związki siarkowe czosnku wydalane są przez skórę z potem oraz przez płuca, co w konsekwencji powoduje zmianę zapachu skóry i oddechu. Produkty apteczne najczęściej zawierają olejek lub macerat czosnkowy, nie dający tych przykrych efektów. Czosnek to taka mała fabryczka zdrowia, naturalne fitoncydy są silną bronią odpornościową.
Najbardziej znany preparat na bazie czosnku to ALLIOFIL. Zawiera on czosnek suszony, mało lubiany przez niektórych przez wspomniane wyżej związki siarkowe. Macerat czosnku znajdziemy w produktach: CZOSNEK, ALLIUM, NATURKAPS CZOSNEK AKTIV, ALIOVITAL.
Inne preparaty czosnkowe warte naszej uwagi to: CZOSNEK FORTE, ALITOL, OLIMP GARLICIN CZOSNEK BEZWONNY, CZOSNEK EKSTRAKT, ALI-COLD oraz specjalnie dla dzieci w małych, łatwych do połykania kapsułkach pod nazwą ALI-BABY.
W postaci olejku czosnek występuje np. w produkcie o nazwie OLEJEK CZOSNKOWY.
Czosnek jest też składnikiem preparatów złożonych np. preparatu DOPPELHERZ AKTIV NA ODPORNOŚĆ.

WITAMINY I MINERAŁY
Mało urozmaicone lub niewłaściwe pożywienie sprzyja brakom witaminowo-mineralnym. Właściwa ich suplementacja sprzyja podniesieniu odporności. Prawie każdy producent preparatów stara się mieć w swojej ofercie asortymentowej zestaw multiwitaminowy. Dla dorosłych dostępne są m.in.: CENTRUM, VIGOR, VITRUM, VITARAL, FALVIT, FORMUŁA VM-75, VITA-MINER w postaci tabletek do łykania lub w postaci tabletek musujących do rozpuszczania. Warto podkreślić, że te produkty mają różny skład w zależności od przeznaczenia dla grupy wiekowej. Inne są ilości witamin w zestawach dla seniorów, inne dla osób w sile wieku.
Inne suplementy witaminowe to SUPRADYN, SPECTRUM, MAXIVIT czy MULTI-TABS.
Niektórzy producenci dodają do zestawów witaminowo-mineralnych wyciąg z żeńszenia, słusznie wnioskując, że brak witamin idzie najczęściej w parze z ogólnym osłabieniem. Takimi preparatami są np. BODYMAX, GERIAVIT, BIOVITAL, MULTI-TABS AKTIV.
Warto też wspomnieć w tym miejscu o grupie produktów zawierających pochodne rutyny i witaminę C: RUTINOSCORBIN, RUTINACEA, CERUTIN, ASCORUTICAL. Wbrew obiegowej opinii nie są one preparatami ściśle uodparniającymi, ale działanie składnika czynnego uszczelnia naczynia włosowate, zapobiega krwawieniom, wybroczynom i żylakom. Dzięki właściwościom przeciwutleniacza rutyna chroni witaminę C wzmacniającą układ odpornościowy.
Zawarty w niektórych preparatach dodatek cynku też ma działanie immunostymulujące.

Wzmacnianie odporności u dzieci
 

Omówione dotąd produkty miały najczęściej wskazanie, poza wyszczególnionymi, do stosowania u osób dorosłych. Młodziutki organizm inaczej reaguje na wiele leków niż dorosły. Producenci starają się, aby produkty dla tej grupy wiekowej były bezpieczne a jednocześnie smaczne i działały na zmysł wzroku czy to kolorowym opakowaniem czy postacią produktu.
Wspomniana wyżej w ostatniej grupie preparatów RUTINACEA ma swój odpowiednik dla dzieci jako syrop RUTINACEA JUNIOR. Dobrane dodatki wyciągów roślinnych z malin, owoców dzikiej róży i czarnej porzeczki są uzupełnieniem niedoborów witaminy C w diecie. Jak większość syropków przeznaczony jest dla dzieci od 3 lat. Inne to wspomniany już wyżej PROFILAKTIN, zwierający obok witamin, soku aroniowego i malinowego, dodatek aloesu i miodu. Podobne składniki znajdziemy w syropku IMMUNARON i BIOARON C.
Tran zamknięty w postaci żelek to jeden z nowszych produktów pod nazwą MIO BIO ŻELKI ALASKAN Z SUPER TRANEM przeznaczony jest dla dzieci od 3 lat. Dostępny jest również produkt MIO BIO VITAŻELKI zawierający oprócz witamin, wielocukier inulinę i aloes. Inulina utrudnia rozwój patogennych mikroorganizmów w jelicie, co korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego i odpornościowego. Aloes i witamina C wpływają korzystnie na funkcjonowanie układu odpornościowego
Witaminy w postaci lizaków jak MULTIFAN, BARCIK czy z zawartością cennych wyciągów roślinnych MIO BIO – pastylki do ssania (na patyku), lizaki LIZZUŚ są chętnie konsumowane przez dzieci.
Inni producenci „ubierają” swoje produkty w postać cukierków np. NIMM2 ŚMIEJŻELKI o lubianym przez dzieci kwaśnym smaku. Czasem tabletki mają kształt zwierzątek (VITARAL tutti frutti), czasem musujących w ustach tabletek (SANOSTOL), czasem kapsułek do żucia (KIDABION junior) lub żelek (ŻABKA BUBA). Jednak generalnie dla dzieci przeznaczone są syropki i płyny do picia. Najczęściej zawierają one podstawowe witaminy z dodatkiem roślinnych wyciągów stymulujących poprawę odporności.
Z innych suplementów warto wymienić produkt ziołowy pod nazwą PADMA BASIC. Jest to preparat roślinny złożony z 20 ziół pochodzących z Tybetu i ekologicznych plantacji w Europie, sporządzony według starej receptury tybetańskiej. Jako substancje czynne można wyróżnić w PADMIE BASIC garbniki, bioflawonoidy i olejki eteryczne a ponadto mikro- i makroelementy, witaminy, aminokwasy oraz glikoproteiny. Różnorodność substancji dobranych w sposób taki, aby wzmacniały wzajemnie swoje działanie powoduje, że PADMA BASIC ma korzystny wpływ na wiele różnych procesów i mechanizmów zachodzących w organizmie. Producent wykonał wiele badań nawet na grupach dzieci od 2 lat i w pełni potwierdzają one korzystne działanie produktu w zakresie podnoszenia odporności. Stosowanie tego preparatu jest praktykowane przez wielu lekarzy pediatrów szczególnie u dzieci, u których fizjologicznie uwarunkowany rozwój układu odpornościowego może łatwo ulegać uszkodzeniu w przebiegu nawracających infekcji.
W aptekach można też kupić leki homeopatyczne dostępne bez recepty, działające bodźcowo na układ odpornościowy, jednak odradzam robienie tego na własną rękę, bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem lub przynajmniej farmaceutą. Na homeopatii trzeba się znać!
Jedną z ostatnich nowości na rynku aptecznym jest produkt IMMULINA dostępny w postaci kapsułek dla dorosłych oraz w postaci syropu dla dzieci od 1 roku życia. Ekstrakt zawarty w preparacie jest kompleksem polisacharydowym i posiada właściwości imitujące antygeny bakteryjne. Jest to – co szczególnie ważne – kompleks bezpieczny. 1 kapsułka zawiera 100 mg LCEPEEN – standaryzowanego kompleksu z sinic Arthrospira platensis. Syrop dla dzieci zawiera aż 100 dziennych dawek. Aktywowane przez kompleks LCPEEN makrofagi i komórki dendrytyczne należą do grupy komórek posiadających zdolność aktywowania innych komórek układu odpornościowego, którym jak gdyby „mówią” co i jak mają zwalczać. Tak więc makrofagi i komórki dendrytyczne po aktywacji w wyniku spożycia IMMULINY są głównymi (chociaż nie jedynymi) komórkami, które aktywizują nasz układ immunologiczny. IMMULINA jest najpotężniejszym znanym immunostymulatorem w odniesieniu do aktywacji makrofagów. Ważne jest, że producent dysponuje badaniami naukowymi dotyczącymi działania IMMULINY. Specjalnie podkreśliłam ten fakt, gdyż wiele omawianych wyżej produktów jest zarejestrowanych jako suplementy diety i producenci nie przeprowadzają naukowych badań dotyczących ich skuteczności (IMMULINA również jest suplementem diety). Generalnie suplementów diety nie poleca się dzieciom poniżej 3 roku życia. Przed ich zastosowaniem zawsze warto posłuchać rady doświadczonego lekarza czy farmaceuty.

Na zakończenie przypominam: żyjmy higienicznie, odżywiajmy się prawidłowo, czerpmy radość z aktywności fizycznej i pozostańmy zdrowi jak najdłużej, czego Państwu i sobie najmocniej życzę.

mgr farm. Małgorzata Węgrzynowska

Data publikacji artykułu: 2009 r.