CZYTELNIA > Beta-karoten

Beta-karoten to organiczny związek chemiczny należący do grupy karotenoidów (pomarańczowych, czerwonych i żółtych barwników roślinnych), który spełnia bardzo ważną funkcję w organizmie. Beta-karoten jest bowiem prowitaminą witaminy A, czyli substancją,   z której organizm człowieka (przy pomocy enzymów wątrobowych i nienasyconych kwasów tłuszczowych, które są niezbędne do wchłaniania beta-karotenu) wytwarza witaminę A. β-Karoten  to najbardziej aktywny izomer witaminy A.

       β-Karoten jest bezpieczną odmianą karotenu, gdyż organizm przetwarza tylko taką jego ilość, jaka jest mu potrzebna. Przyczynia się między innymi do ochrony przed drobnoustrojami. Ma działanie antyoksydacyjne, a także korzystnie wpływa na funkcjonowanie wzroku, systemu immunologicznego. W preparatach często podawany jest razem z witaminami E, D, B i wapniem. Beta-karoten nawet nie przekształcony w witaminę A chroni przed niekorzystnym wpływem wolnych rodników, które mogą wiązać się z substancjami znajdującymi się w komórkach i wywierać szkodliwy wpływ na błony komórkowe oraz na podział komórek.

Beta-karoten obniża poziom złego cholesterolu. Tym samym zapobiega odkładaniu się złogów cholesterolowych w ścianach tętnic, czyli - zapobiega miażdżycy, a dalej chorobom serca, takim jak zawał czy udar mózgu. Ponadto beta-karoten zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej, która jest główną przyczyną utraty wzroku w starszym wieku.

       Beta-karoten najbardziej słynie z tego, że wspomaga opalanie. Część tego roślinnego barwnika jest magazynowana w skórze, dzięki czemu można dłużej cieszyć się muśniętą słońcem skórą. Ponadto beta-karoten jest dodatkowym "filtrem przeciwsłonecznym", który zmniejsza wrażliwość na promieniowanie UV, a tym samym ryzyko poparzenia skóry (nie oznacza to jednak, że można nim zastąpić krem z filtrem przeciwsłonecznym). Beta-karoten - podobnie jak wszystkie karotenoidy - jest przeciwutleniaczem, co oznacza, że hamuje szkodliwe procesy oksydacyjne, a co za tym idzie - może zapobiegać rozwojowi chorób nowotworowych.

        Beta-karoten występuje nie tylko w marchewce. Można go znaleźć także w innych pomarańczowych, a także żółtych i czerwonych warzywach i owocach, takich jak: dynia, brzoskwinie, morele, pomidory, papryka, pomarańcze, a nawet w zielonych warzywach, m.in. w brokułach, fasolce szparagowej, szpinaku, sałacie, w których barwę karotenu zdominował zielony barwnik - chlorofil.

       Należy uważać z ilością spożywanego beta-karotenu. Przy długotrwałym zażywaniu zwiększonych dawek skóra może lekko zżółknąć (tzw. karotenodermia lub żółtaczka marchwiowa nieszkodliwa). Na szczęście jest to proces odwracalny - wystarczy tylko odstawić preparaty zwierające prowitaminę A.